دیپلماسی تزویر

طالبان اخیراً اعلام کرده‌اند که در بدل آزادی ۷۰۰۰ زندانی طالب و حذف نام اعضای بلندپایه‌ی‌شان از لیست سیاه سازمان ملل، حاضر به آتش‌بسِ سه‌ماهه هستند. افزون براین، سخنگویان طالب مانند محمد نعیم وردک و مفتی متقی ادعا می‌کنند که در سیاست داخلی، در صورتی که تمام اقوام و مذاهب آنها را به رسمیت بشناسند، با آنها روابط حسنه درپیش خواهند گرفت و در سیاست خارجی نیز، اگر کشورهای منطقه و جهان طالبان را به رسمیت بشناسند، طالبان با آنها روابط مسالمت‌آمیز خواهد داشت. عیار این ادعاها چقدر است؟ و چه سنجه‌ای برای راستی‌آزماییِ آن وجود دارد؟

براساس گزارشها و آمارهایی که چندی پیش از سوی ارتش و اداره‌ی امنیت ملی اعلام شده بود، بخش زیادی از نیروهای طالبان که در صف نبرد کشته و یا اسیر شده‌اند کسانی هستند که طبق توافقات قبلی، از زندان آزاد شده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به احتمال زیادِ فرسایش و کاهش نیروهای طالبان، آنها تلاش می‌کنند که نیروهای جدید و تازه‌نفس را از زندان‌های دولت به جبهه‌ی جنگ و صفِ سربازان طالب انتقال دهند. فراموش نکنیم که موجِ عظیم کشتار و دهشت‌افکنی طالبان در ماه‌های اخیر، همزمان با آزادی ۵۰۰۰ زندانی طالب صورت گرفت. افزون براین، سال گذشته نیز طالبان پیشنهاد آتش‌بس داده بودند، ولی خود نخستین ناقض آن بودند. در آن زمان بهانه‌ی آنها برای نقض آتش‌بس، عدم پایبندی نیروهای آمریکایی به توافق‌نامه عنوان شد. اکنون چه تضمینی وجود دارد که پس از آزادی ۷۰۰۰ زندانی، دوباره طالبان با ادعاهای واهی به نقض آتش‌بس نپردازند؟ ازاین گذشته، طالبان خواهان به رسمیت شناخته‌شدن از سوی مردم افغانستان، کشورهای جهان و سازمان ملل هستند.

پرسش اما این است که آیا طالبان جهان را به رسمیت می‌شناسند و اساساً ایدئولوژی تمامیت‌خواه و متصلب طالبان ذره‌ای انعطاف در پذیرش و رسمیت دادن به دیگری دارد؟ گروهی که حاضر به پذیرش ابتدایی‌ترین کنوانسیونهای جهانی و میثاق‌های بین‌المللی نیست چگونه می‌تواند از جهان کسب رسمیت و مشروعیت نماید؟ ایدئولوژی‌ای که حتی از به زبان آوردن مفهوم شهروندی اکراه دارد و آن را مفهومی غیراسلامی تلقی می‌کند چگونه می‌تواند حقوق شهروندان را به رسمیت بشناسد؟ و ده‌ها پرسش دیگر که ایدئولوژی طالبان از پاسخ به آن عاجز است. بنابراین، عیار دیپلماسی طالبان عیار تزویر و فریب است و نمی‌توان به آنها اعتماد کرد و در صورتی که هیئت مذاکره‌کننده و دولت، پیش‌شرط آزادی ۷۰۰۰ زندانی طالب را بپذیرند کشور به سمت بحرانی جدید خواهد رفت که عملاً خروج از آن ساده نیست.

سید یحیی موسوی پویا