کابینه نمادین، چالش های بنیادین

نهادهای جامعه مدنی افغانستان در اعتراض به تاخیر در معرفی کابینه جدید، اقدام به معرفی کابینه نمادین کردند.

این فعالان مدنی، جدال بر سر تقسیم قدرت میان رهبران سیاسی را دلیل اصلی تاخیر در معرفی کابینه جدید عنوان کردند.

آنان با اشاره به این مطلب که حکومت وحدت ملی باید تعهداتش را عملی کند تاکید کردند که تاخیر در معرفی کابینه بر مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تاثیر منفی گذاشته است.

فعالان مدنی اظهار داشتند که با وجود آنکه نزدیک به ۱۰۰ روز از تشکیل حکومت وحدت ملی می گذرد و ۱۰۰ روز مساوی است با ۶ درصد کل زمان حکومت وحدت ملی؛ اما آنان با این وجود تاکنون حتی موفق نشده اند کابینه شان را معرفی کنند.

در همین حال جان محمد خان؛ معاون رییس اجرایی می‌گوید که رهبران حکومت، زیر فشار خواست‌های تیمی‌شان قرار دارند.

او گفته که پیش‌بینی‌ها در مورد چگونگی اعلام کابینه به هردو رهبر ارتباط دارد و او نمی‌تواند در این مورد اظهار نظر کند.

اقدام جامعه مدنی حتی اگر مورد توجه رهبران حکومت وحدت ملی قرار نگیرد، دست کم ناکارآمدی آنها در ساختن یک اداره کارآمد و مؤثر را در سطح افکار عمومی به خوبی نشان می دهد.

کابینه نمادین به این معناست که وقتی حکومتی نمی تواند کابینه اش را تشکیل دهد، دیگر نمی تواند نسبت به اداره امور اداری و کشوری، ادعای مسؤولیت پذیری کند.

کابینه نمادین یعنی مردم به ستوه آمده اند و می خواهند دوطرف اگر نمی تواند بنیادهای پایدار و نیرومند یک حکومت واقعی را بگذارند دست کم مردم را در زمینه تشکیل و معرفی کابینه، با معرفی مهره هایی ناکارآمد، مصنوعی و نمادین، اقناع کنند.

آنها مانند همه موارد دیگر می توانند به مردم، وعده های غیر عملی بدهند.

اقدام جامعه مدنی در به چالش کشیدن توان رؤسای حکومت وحدت ملی در زمینه تشکیل کابینه، بدون شک یک اقدام مبتکرانه، مسالمت آمیز و مدنی است؛ اما این اقدام لزوما نمی تواند حکومتی را که از آستانه جنگ های خیابانی به سازشی فراقانونی بر مبنای یک توافقنامه بحث برانگیز و مساله دار سیاسی، بازگشته است، ناگزیر سازد؛ تا به تعهدات مکرر خود در زمینه تعیین و تشکیل کابینه، عمل کند.

۱۰۰ روز از عمر حکومت موجود می گذرد و هنوز از کابینه خبری نیست. در حکومتی که دو رییس دارد، این کابینه است که مسیر سیاسی آینده کشور را مشخص می کند و الا مردم، دولت و حکومت تا پنج سال آینده، گروگان امتیازخواهی ها و تفوق طلبی های دو رییس باقی خواهند ماند و امور مملکت هرگز به سامان نخواهد شد.

وقتی در ۱۰۰ روز نخست، دو رهبر هنوز موفق نشده اند کابینه مشترک و ائتلافی شان را تشکیل دهند این بدان معناست که هنوز اصولا حکومتی شکل نگرفته است؛ زیرا حکومت با دو نفر تشکیل نمی شود.

این کابینه است که به حکومت معنا و موضوعیت می دهد و این کابینه است که نشان می دهد دو رهبر تا چه میزان به تعهداتی که در متن توافقنامه سیاسی داده اند، وفادار اند و به آن عمل خواهند کرد.

اکنون شش درصد کل زمانی که یک حکومت پنج ساله در افغانستان در اختیار دارد، از میان رفته است؛ اما حکومت تشکیل نشده است. این یعنی اینکه دو نفر به اندازه ای باهم اختلاف نظر دارند که اگر قرار باشد همه مفاد توافقنامه سیاسی، یک به یک به اجرا گذاشته شود، زمان باقی مانده کفایت نخواهد کرد.

کارشناسان می گویند که دیگر مفاد توافقنامه سیاسی به مراتب، جنجال برانگیزتر و حساس تر از مساله تشکیل کابینه است.

قرار است دو سال آینده، قانون اساسی تعدیل شود و رییس اجرایی به نخست وزیر اجرایی تبدیل شود، قرار است نطام انتخاباتی اصلاح شود. قرار است انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی برگزار شود، قرار است والی های همه ۳۴ ولایت برگزیده شوند و…

در این میان، در کشوری که در حال جنگی تمام عیار با تروریزم و پاکستان قرار دارد، اقتصاد ورشکسته و نابسامان آن هنوز هم متکی به منابع کمکی خارجی است، نظام اداری فاسد، پوسیده و ناکارآمد آن نیاز به یک انقلاب بنیادین دارد و… چقدر فرصت و امکانات و زمان باید وجود داشته باشد؛ تا دو رهبر یک حکومت به اصطلاح وحدت ملی، امکان پیدا کنند به همه این امور، مسؤولانه رسیدگی کنند و به خواسته های مردم خویش پاسخ دهند و مهم تر از همه، وعده های بلندبالا و غالبا اغراق آمیز و غیر عملی هرکدام از آنها در انتخابات نیز اجرایی گردد؟