«چهارشنبه سیاه» و آینده نامعلوم صلح

اطلاعات روز نوشت:

پس از دومین دور نشست گروه هماهنگی چهارجانبه، افغانستان و پاکستان شاهد دو حمله مرگبار تروریستی، یکی در دانشگاه باچاخان در ایالت خیبر پشتون‌خواه و دومی در کابل، بودند. سخن‌گوی ارتش پاکستان گفته بود حمله بر دانشگاه باچاخان در خاک افغانستان طرح‌ریزی شده است. حمله انتحاری در کابل را گروه طالبان بر عهده گرفتند و دولت افغانستان بدون آن‌که اشاره به پاکستان داشته باشد، هشت تن از افراد وابسته به شبکه حقانی را که در این حمله نقش داشته‌اند، از حومه کابل بازداشت کرده است. بر همگان واضح است که رهبران طالبان و اعضای شبکه حقانی در پاکستان هستند.

پرسش این است، این رویدادها چه تاثیری روی گفت‌وگوهای آتی صلح خواهد داشت؟ بر اساس ادعای طالبان نه شواهد، طالبان نهادهای دولتی و خارجی‌ها را مورد حملات نظامی قرار می‌دادند. در حالی‌که شواهد خلاف ادعای طالبان را اثبات می‌کند. اما قبول مسئولیت حمله انتحاری بالای موتر حامل کارمندان طلوع از سوی طالبان به این معنا است که طالبان به هر شیوه‌ی ممکن از هیچ تلاشی برای ایجاد ارعاب و خلق وحشت دریغ نمی‌کنند. با این حساب، آیا هیئت دولت افغانستان در سومین دور نشست گفت‌وگوهای چهارجانبه با آجندای تازه‌ای به اسلام‌آباد خواهد رفت؟

با آغاز گفت‌وگوهای چهارجانبه، نگرانی مردم افغانستان هم بیشتر شده است. وقوع حمله‌ی مرگبار در کابل بر شدت این نگرانی افزوده است. از یک طرف فعالان حوزه زنان نگرانند که دولت افغانستان در ترکیب هیئت افغانی هیچ نقشی به زنان قایل نشده است و از جانب دیگر، سایر اقشار جامعه افغانستان و مشخصاً سیاسیون و رهبران احزاب سیاسی و ائتلاف‌ها نیز هر کدام مواضع و دغدغه‌های خود شان را دارند. اما مخرج مشترک تمامی نگرانی‌ها بابت گفت‌وگوهای چهارجانبه، فقدان اطلاعات و جزئیات آجندای این نشست‌ها است. به غیر از عده‌ی محدود که گفت‌وگوهای صلح را به پیش می‌برند و این گروه که تعداد شان به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد و مربوط به حلقه خاص ارگ می‌شود، دست‌رسی به آجندای صلح دارند ولی متباقی گروه‌های اجتماعی و سیاسی، حتا ریاست اجرائیه، در جریان نیستند که دور میز گفت‌وگوهای چهارجانبه چه چیزی در جریان است.

در وضعیتی که هیچ معلوماتی از آجندای گفت‌وگوها در دست نیست، پاسخ به این پرسش که بعد از حمله مرگبار انتحاری در کابل آیا دولت افغانستان با مسایل تازه وارد گفت‌وگوها خواهد شد، دشوار است. کسی نمی‌داند در نشست‌های قبلی گروه هماهنگی چهار جانبه چه گذشت و به این خاطر نمی‌توان از تاثیر حمله انتحاری در نشست سوم هم سخن گفت. اما این موضوع را به عنوان یک مسئله اساسی و عمده باید طرح کرد. دولت افغانستان بایستی چشم به این واقعیت بگشاید که طالبان به هیچ ارزشی انسانی که در قوانین افغانستان درج شده است، باور ندارند و اهمیتی هم به خط و نشان‌های که جامعه جهانی کشیده است، قایل نیستند. برای اثبات این ادعا لازم نیست شواهد ارائه کرد، شهادت هفت فعال رسانه و زخمی شدن ۳۰ تن دیگر که هیچ نقشی در منازعه طالب و دولت به جز اطلاع رسانی نداشتند، به نظرم کافی باشد.

رسانه‌های افغانستان که قربانی مستقیم حملات طالبان و شاهد عدم تعهد و صداقت حکومت وحدت ملی در قبال مطبوعات و شهروندان افغانستان اند، با تعهد به اصول اطلاع رسانی و با توجه به رهنمودهای قانونی به عنوان نهاد تاثیرگذار بیشتر از گذشته حکومت را تحت فشار قرار دهد تا بلکه توانسته باشد حکومت را متوجه مسئولیت‌هایش کند و مهم‌تر این‌که حکومت در گفت‌وگوهای صلح با گروه‌هایی که مردم افغانستان آن‌ها را دشمنان خود قلمداد می‌کند، روشن و بدون ابهام عمل کند. شهروندان افغانستان تا چه زمانی باید قربانی بدهند و شاهد حکومت غیرمسئول شان باشند که هیچ اعتنایی به جز تعقیب اهداف شخصی‌اش ندارد؟