مشکلات فراروی طالبان

طالبان اینک با دو مشکل کاملا متضاد روبه‌رو است:

1. طالبان نزدیک به بیست سال با شعارهای مذهبی جنگیده و به جنگجویان خودش وعده تشکیل حکومت کاملا اسلامی و مطابق با فهم آنان از اسلام، داده‌ است. احتمالا بهترین الگوی آنان از حکومت کاملا اسلامی، همان امارت بیست سال قبل است. لذا طالبان بعد از آنهمه کشته و کشتار که اینک در آستانه تشکیل حکومت است، به راحتی نمی‌تواند از آن آمال جنگجویان خود دست بکشد. تن دادن سران طالبان به حکومت ائتلافی و دست کشیدن از ارزشهای بسیار بدوی خود از اسلام، مجال داده به زنان و نهادهای مدنی، پذیرفتن آزادی‌هایی که شماری از اعضای طالبان آنها را غیر مشروع می‌دانند، نمی‌تواند مورد قبول جنگجویان طالبان و گروه‌های احتمالی باشد که در کنار طالبان جنگیده‌اند. نارضایتی آنان می‌تواند مشکلات بسیاری برای حکومت مورد حمایت سران طالبان خلق کند.
2. از سوی دیگر، سران طالبان کاملا توجه دارند که جامعه افغانستان در بیست سالها گذشته بسیار تغییر کرده است، مانند اینکه وسایل ارتباطی گوناگون دراختیار مردم است و هریک از آنان می‌توانند بازتاب دهنده رفتار طالبان در سطح جهان باشند؛ اداره جامعه و کشور توسط اعضای طالبان و جنگجویان آنان در شرایط موجود، غیر ممکن است؛ کشور نیاز به حمایت‌های مادی و سیاسی جامعه جهانی دارد؛ کشورهایی مانند پاکستان که حامی اصلی طالبان بودند، به یقین راضی به حکومت کاملا طالبانی و پشتونی نیستند. بنابراین، طالبان به نیکی می‌دانند که حکومتی در شکل «امارت اسلامی» و مورد قبول اعضای تندرو آن هیچ شانسی برای بقا ندارد.
   باتوجه به این دو مشکل، طالبان در آینده قطعا کوشش خواهند کرد که به نحوی هم جنگجویان خود را راضی نگهدارند و هم حکومت مورد نظر خود را به سرنوشت «امارت اسلامی» بیست سال قبل گرفتار نکنند.
   قضاوت برای آینده و نحوه حل این تضاد توسط طالبان، زود است. در مجموع، به نظر می‌رسد آنچه بیان شد می‌تواند بیانگر اهمیت مواجهه آگاهانه مردم در برخورد با طالبان باشد. شرایط کشور به گونه‌ای نیست که طالبان بتواند بدون مشکل مانند دهه هفتاد اقدام به سلطه کند. ازاین‌رو، در این مواجهه، اقشار مختلف مردم، به ویژه در شهرهای بزرگ نباید به راحتی تسلیم طالبان شوند، درعین‌حالی که نباید بهانه برای اعضای تندرو طالبان فراهم شود. به‌هرحال، باید باور کنیم که هنوز فرصتی برای بقا داریم، بدون اینکه نیاز به برخورد سخت و تکرار تجربه گذشته باشد.

رحمت الله رضایی