فساد کمرشکن و فریاد زیر آب

از فساد و تباهی حکومت به ستوه آمده ایم و از طرفی سنت مذموم تقدیس حاکم که ریشه آن به نزاع و برتری جویی قومی باز می گردد، باعث ناکارآمدی هر نوع مکانیسم کنترل و نظارت بر دولتمردان این سرزمین بوده است.

هر که بر اریکه قدرت می نشیند، کوتاهی و سوء مدیریتش از جانب اغلب هم تبارانش و بهره مندان از خوان پر نعمتش به هزار و یک عامل غیر از عملکرد خودش ارجاع داده می شود تا مبادا دامن قوم آلوده و خوان نعمت برچیده شود.

در چنین شرایطی توزیع ۴/۵ کیلو گندم با عنوان طرح آزمایشی تحقیر و توهین به انسانیت است و نشان می دهد، اولویت تصمیم گیرندگان، کمک رسانی به شهروندان فقیر و نیازمند نبوده بلکه توزیع و تخصیص ناعادلانه بودجه و ایجاد ردیف مصرف فوری ملاک عمل بوده است. با تمرکز قدرتی که ملاحظه می شود، نه امکان بررسی منطق و الگوی تخصیص بودجه وجود دارد و نه اراده آن. عاملان واقعی فساد و خیانت هم پس از هر بی تدبیری در برابر افکار عامه پس از یک رفت و برگشت تبرئه می شوند و با موج تبلیغات بعدی تبدیل به قهرمانان وطن می شوند.

در واقع، واکنش جامعه از پیش تعیین شده است و دو دسته واکنش تز و آنتی تز وار به تبرئه ختم می شود؛ عده ای از نسب و اخلاق حسنه، میهن پرستی و توانمندی های مدیریتی تصمیم گیرنده داستانها می سرایند و آن بحرانی را که مسبب شده بر حسب ویژگی های حسنه به خیر و صلاح کشور می دانند و گاهی فهم پایین مردم و نخبگان را در عدم درک این نتایج موثر و مفید به چالش می کشند. عده ای دیگر نیز تمام انرژی منفی حاصل از بی تدبیری را با بد و بیراه گفتن به حاکم و نزدیکانش تخلیه می کنند.

واقعیت این است که هر دو واکنش به جهت ضدیت با یکدیگر فقط به کاستن اهمیت فجایع کمک می کنند و مصیبت وارده را از چشم می اندازد. چنین رویکردی هرگز به اصلاح سیاسی و اجتماعی منجر نمی شود. با وصف چنین شرایطی عده ای هم مجبورند زیر آب فریاد بزنند و از تقدیر بدی که به آن دچار هستیم در خود بپیچند و حسرت انسانیت از دست رفته را بخورند.

برای برون رفت از این وضعیت باید نگاه به دولتمردان و تصمیم گیرندگان در حد خدمت گذاران به مردم تقلیل یابد و از آنها قدیس نسازیم، آنگاه می توانیم به عنوان شهروند آگاه بر عملکرد شان نظارت و کنترل داشته باشیم. بدشان را بدون تعلق خاطر بد ببینیم و خوب شان را منصفانه خوب ببینیم.

محمد موسی جعفری