ستاره افغان یا ستاره شیطان و جنگ نرم!

ما معمولا با جنگ سخت سروکار و از آن وحشت داریم؛ لذا همواره در پی امنیت و صلحی هستیم که تداعی گر نبود تهدیدات نظامی و سخت است. ولی از جنگ نرم که بسی خطرناکتر از جنگ سخت و در بسیاری مواقع زمینه ساز آن است، بی خبریم یا غفلت می‌ورزیم و یا حتی به گرمی از آن استقبال می‌کنیم و عملا تمام هویت و ارزشهای خویش را به دست خود به مسلخ نابودی می‌فرستیم. نمونه بارزش همین ستاره افغان یا ستاره شیطان و جشن دمبوره و… است.
برای درک تهدیدات خانمانسوز جنگ نرم بایستی به تفاوت آن و ابزارش با جنگ سخت و ابزارش پرداخت!

حال برخی تفاوت‌های جنگ نرم و سخت:

۱- حوزه تهدید نرم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است، در حالی که حوزه‌ تهدید سخت امنیتی و نظامی می‌باشد.
۲- تهدیدهای نرم پیچده و محصول پردازش ذهنی نخبگان و بنابراین اندازه‌گیری آن مشکل است، در حالی که تهدیدهای سخت؛ عینی، واقعی و محسوس است و می‌توان آن را با ارائه برخی از معیارها اندازه‌گیری کرد.
۳- روش اعمال تهدیدهای سخت، استفاده از زور و اجبار است، در حالی که در نرم، از روش القاء و اقناع بهره‌گیری می‌شود. در تهدید سخت، هدف تصرف و اشغال سرزمین است در حالی که در تهدید نرم، هدف تاثیر‌گذاری بر انتخاب‌ها، فرآیند تصمیم‌گیری و الگوهای رفتاری حریف و در نهایت سلب هویت‌های فرهنگی است.
۴- مفهوم امنیت در رویکردهای نرم شامل امنیت ارزش‌ها و هویت‌های اجتماعی می‌شود، در حالی که این مفهوم در رویکردهای سخت به معنای نبود تهدید خارجی تلقی می‌گردد.
۵- تهدیدهای سخت، محسوس و همراه با واکنش برانگیختن است، در حالی که تهدیدهای نرم به دلیل ماهیت غیر عینی و محسوس آن، اغلب فاقد عکس‌العمل است.
۶-مرجع امنیت در حوزه تهدیدهای سخت، به طور عمده دولت‌ها هستند، در حالی که مرجع امنیت در تهدیدهای نرم محیط فروملی و فراملی (هویت‌های فروملی و جهانی) است.
۷- کاربرد تهدید سخت در رویکرد امنیتی جدید عمدتاً مترادف با فروپاشی نظام‌های سیاسی- امنیتی مخالف یا معارض است، در حالی که کاربرد تهدید نرم در رویکردهای امنیتی جدید علیه نظام‌های سیاسی مخالف یا معارض، مترادف با فرهنگ‌سازی و نهادسازی در چارچوب اندیشه و الگوهای رفتاری نظام‌های لیبرال و دموکراسی تلقی می‌شود.
جنگ نرم نیز همانند جنگ سخت اهداف مختلفی دارد و قاعدتا هدف غایی هر دو آنها تغییر کامل نظام فرهنگی و سیاسی یک کشور است که البته با اهداف محدودتر هم انجام می گیرد. در حقیقت جنگ نرم و جنگ سخت یک هدف را دنبال می کنند و این وجه مشترک آنهاست، در هر صورت هدف اصلی این جنگ، اعمال فشار برای ایجاد تغییر در اصول و رفتار یک نظام و یا به طور خاص تغییر خود نظام است.
خلاصه جنگ نرم و جنگ سخت هر دو بلاهت و ویرانگر است که نباید باشند و خطراتشان همواره جدی گرفته شود. اما امید است که نسل آگاه ما خطرات جنگ نرم را جدی تر از خطرات جنگ سخت تلقی نمایند.

محمد امین احسانی