زشتی‌ها و پلشتی‌ها

یکی از مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقیِ مسلمانان نسبت به همدیگر، توصیه به خوبی‌ها و نیکی‌ها (امرِ به معروف) و منع از بدی‌ها و زشتی‌ها (نهی از منکر) است.

اما در جامعه‌ی ما هر گاه و هر جا سخن از منکرات/زشتی‌ها به میان می‌آید، ذهن‌ها بی‌درنگ به سوی چند تار موی دختری می‌رود که از زیر روی‌سری بیرون آمده است؛ یا لبخندی که میان یک پسر و دختر مبادله شده است؛ یا جشنواره دمبوره و رقص و روزه‌خواری و شراب‌خواری.

نمی‌گویم اینها منکر نیستند؛ اما منکراتِ بسیار کوچک و غالباً فردی هستند که به دیگران سرایت نمی‌کنند. تمرکز بر این منکراتِ صغیر، ما را از منکراتِ عظیم و هستی‌سوز باز می‌دارد.

به نظرِ قاصر من، بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین منکراتِ جامعه‌ی ما اینها هستند:
الف) مرگبارترین منکر در جامعه‌ی ما شیوع ویروس «آدمکشی» و محروم کردن انسان‌ها از حق حیات است که جملگی چهل سال به آن ویروس مبتلاییم.
ب) بزرگ‌ترین منکر در اجتماع ما، بی‌توجهی و بی‌اعتنایی به درد و رنج و زجرِ انسان است. زندگی جهنمی و مرگِ تدریجی‌ای میلیون‌ها یتیم و معلول و بیمار و فقیر و معتاد و دردمند و نیازمند را در اطراف خود می‌بنیم؛ اما رأفت و شفقتِ دینی یا عاطفه و عاقله‌ی انسانی ما تکان نمی‌خورد.
ج) عظیم‌ترین منکر در جامعه‌ی ما، بی‌عدالتی و نابرابری اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، قومی، طبقاتی و جنسیتی می‌باشد که از کفر ابلیس هم مشهورتر و مشهودتر است.
د) شایع‌ترین منکر در اجتماع ما، بی‌صداقتی و ریاکاری و دروغگویی و شکافِ ظاهر و باطن است که همه به آن مبتلاییم.
هـ) زیان‌بارترین منکر در جامعه‌ی ما، فساد گستردۀ اداری و سیاسی و اقتصادی است که نشانگرِ بیماری و فسادِ اخلاقی و دینی و درونی‌ای اجتماع ما می‌باشد.
و) مزمن‌ترین منکر در عصر ما، اِعمال خشونت توسط فرادستان بر فرودستان (زنان، کودکان، ناتوانان، زیردستان و …) است که جملگی به آن مبتلاییم.
ض) شایع‌ترین منکر در اجتماع ما، تقلّب و تخلّف است که از دانش‌آموز و دانشجو و معلم و استاد و دکاندار و سرباز و کارمند و موتروان تا رئیس جمهور الف و به آن مبتلا هستیم.

مسیح ارزگانی