تاثیرات پیروزی جو بایدن بر وضعیت سیاسی و امنیتی لبنان

لبنان یکی از مهم‌ترین کشورهای غرب آسیاست که در ماه‌های اخیر از سیاست‌های بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به‌ویژه آمریکا تأثیرات فراوانی پذیرفته است. اکنون اما با اعلام پیروزی تقریبا قطعی «جو بایدن»، بیم و امیدها در بیروت افزایش یافته است. آیا شرایط شکننده لبنان بهبود می‌یابد؟

دولت دونالد ترامپ در ماه‌های اخیر و در راستای فشار بر ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش، تلاش کرد تا اخراج حزب‌الله از دولت لبنان را به عنوان هدف اولیه دنبال کند. با این حال و به‌رغم شرایط آشفته لبنان مانند: اعتراضات شدید مردمی، سقوط بی‌سابقه ارزش پول ملی و ناکامی در تشکیل دولت ائتلافی، این امر تاکنون محقق نشده است.

شکست ترامپ، می‌تواند حداقل در کوتاه‌مدت فضای تنفسی برای لبنان ایجاد کند تا این کشور اندکی از فشار آمریکا خارج شود. از سوی دیگر پیروزی بایدن و تغییرات تاکتیکی در سیاست خارجی آمریکا در غرب آسیا، شاید تا مدتی عربستان را به عنوان یکی از مهم‌ترین موانع تشکیل دولتی با حضور حزب‌الله در لبنان، از تحولات این کشور دور نگه دارد.

پس از آغاز اعتراضات مردمی سال ۲۰۱۹ در لبنان و به‌ویژه در دوره تحولات پساانفجار در این کشور، شکاف میان سیاست‌های آمریکا و فرانسه بیش از پیش بروز و ظهور یافت. در این چارچوب، این احتمال وجود دارد که بایدن، سیاست همکاری با پاریس را پیش گیرد و فهم کاخ الیزه از تحولات لبنان را معتبر شمارد؛ فهمی که می‌تواند مقدمه‌ای برای به رسمیت شناختن حضور حزب‌الله به عنوان یک نیروی سیاسی در پارلمان و دولت لبنان باشد.

در میان بازیگران داخلی اما، به هر میزان که سعد الحریری احتمالاً از ریاست‌جمهوری بایدن استقبال کند، سمیر جعجع چندان از نتایج انتخابات راضی نخواهد بود. جعجع که همگام با ریاض با نخست‌وزیری حریری مخالف بود و فشار آمریکا بر لبنان برای اخراج حزب‌الله از ساحت سیاسی این کشور را فرصتی برای قدرت‌یابی خود می‌دانست، پس از استقرار بایدن احتمالاً باید بازهم به همکاری با سایر بازیگران داخلی بیندیشد.

در مجموع اما به نظر می‌رسد بحران اقتصادی، افول اعتماد عمومی و کاهش انسجام اجتماعی در لبنان در بدترین وضعیت سال‌های اخیر قرار دارد. از این‌رو تغییرات در کاخ سفید بعید است بیش از مسکنی کوتاه‌مدت، رهاورد بیشتری برای لبنانی‌ها داشته باشد.

دکتر عبدالطیف نظری