باج ده و باج گیر

کنسولگری افغانستان در مشهد در اختیار طالبان قرار گرفت و آنگونه که جابر انصار در سخنرانی حسابدهی خود گفته، کشور میزبان، ماموریت او را خاتمه یافته اعلام کرده و کنسولگری افغانستان در مشهد را به یک دیپلمات طالبان تحویل داده است.

من دقیقا نمیدانم که میان جابر انصار و مسئولین وزارت خارجه ایران چه گذشته، اما لحن طرفین نشان میدهد که از یکدیگر ناراضی هستند،

به گفته مقامات ایرانی، طالبان تا کنون، مسیر طبیعی معرفی فردی با عنوان سرکنسول را از طریق وزارتخانه‌های خارجه دو کشور طی نکرده اند، اما پس از جابر انصار، فردی سرپرستی کنسولگری را به عهده گرفته که از طالبان است و متهم به آدم ربایی.

افکار عمومی، این واقعه را، به عنوان تحویل دهی کنسولگری افغانستان توسط وزارت خارجه ایران به طالبان، فهم می‌کند. چه اینکه اگر وزارت خارجه ایران، با شخص جابر انصار مشکل پیدا کرده بود، این امکان وجود داشت که پس از او، یکی از دیپلمات های برحال کنسولگری که وابسته به طالبان نیست، سرپرست کنسولگری شود.

دکتر مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران، در روزهای منتهی به مراسم تحلیف خود، از نهادهای مختلف خواسته بود که از هرگونه تغییر و تحول مهم، جدا خود داری کنند، اما دقیقا همزمان با تنفیذ او، این تحول مهم که از نظر حقوقی هم دارای اشکال است روی داده است .

مضاف بر آن، آنچه که بر حجم سوء ذهنیت ها نسبت به واقعه افزوده است، استقبال رسمی سید رسول موسوی (مدیر کل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران) از یک مقام ارشد طالبان است که برای شرکت در برنامه‌های تحلیف آقای پزشکیان به تهران سفر کرده است.

علاوه بر آن، آقای موسوی که در سه سال گذشته، از چهره‌های جدی منتقد تعامل با طالبان به حساب می آمد، در یک توییت، از واگذاری کنسولگری به طالبان دفاع کرده است.

فهم من از شرایط موجود این است که وضعیت، عادی نیست و در پس پرده، خبرهایی هست که فقط از ما بهتران، از آن مطلعند و همین شرایط غیر عادی، حتی منتقدان طالبان را در کنار تطهیر گران قرار داده است.

طبق برخی شنیده ها، طالبان ایران را تهدید کرده اند که اگر کنسولگری افغانستان در مشهد به آنها تحویل داده نشود، مانع فعالیت کنسولگری ایران در هرات خواهند شد و معلوم است که فعالیت کنسولگری ایران در هرات، چقدر برای این کشور، حایز اهمیت است.

در صورت صحت این خبر، طالبان عملا از ایران باجگیری کرده اند و ایران هم به این باجگیری تن داده است.

باری، شنیده بودم که در سالهای حاکمیت جمهوریت، آمریکا برای جلب رضایت ایران، با حضور پر تعداد کسانی در وزارتخانه‌های کلیدی افغانستان موافقت می‌کرده که در شرایط عادی، سایه آنها را با تیر میزد.

در دوران جمهوریت، این آمریکا بود که برای کاستن از خطرات احتمالی، باید به ایران باج میداد، اما در شرایط‌ کنونی، این ایران است که در افغانستان مجبور است باج بدهد تا از آسیب های طالبان بکاهد.

پاشنه آشیل ایران در این مورد، دقیقاً چه چیزیست که این کشور را از یک کنشگر اثرگذار در افغانستان به یک باج ده ضعیف به طالبان تبدیل کرده و حتی مخالفین تعامل با طالبان را هم به توجیه این باج دادن واداشته است؟

فهم و درمان این مسأله، شاید یکی از ضروری ترین اقداماتی باشد که می بایست دولت جدید ایران به آن توجه نشان دهد.

سید احمد موسوی مبلغ