افزایش نگرانی‌ها از تخریب تزئینات بیرونی منار جام غور

براساس گزارش‌ها، نگرانی از فروپاشی تزئینات بیرونی منار جام غور افزایش یافته است.

در محل یکجا شدن دو دریا، هریرود و جام، منار چند صدساله جام در ولسوالی شهرک ولایت غور در مرکز افغانستان همچنان پا برجاست. اما در امان نیست. مقام‌های محلی طالبان می‌گویند که برف و باران تزئینات لاجوردین منار باشکوه جام را بیشتر ویران خواهد کرد.

نزدیک بیست و دو سال پیش اداره علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد یونسکو، منار جام را در فهرست میراث‌های فرهنگی جهان ثبت کرد.

مولوی عبدالحی زعیم رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت غور به رادیو آزادی در این مورد می‌گوید: «از بالا به داخل بدنه منار جام آب و برف می‌آید راه زینه‌ها خراب می‌شود و برف‌ها به بالکن‌ها می‌ماند و باعث این می‌شود که خشت‌ها نم می‌کشد و خشت‌ها فرو می‌ریزد.»

روی بدنه منار جام آیات قرآن و گچ کاری‌های ماهرانه و اشکال هندسی دیده می‌شود. در قسمت نیمه بالای این منار نام سلطان غیاث الدین غوری با کاشی لاجوردی حک شده است.

چهار سال پیش سیلاب دیوار حفاظتی منار جام را تخریب کرد.

زعیم می‌پذیرد که هنوز نتوانسته‌اند در بخش مدیریت این معضل فرهنگی کاری بکنند:

وی افزود: «ما زیاد نگران هستیم به خاطر فروریزی تزئینات منار جام که هیچ اقدامات تاکنون صورت نگرفته است. چندین مرتبه ما این مشکل را به وزارت اطلاعات و فرهنگ و مسئولین شریک کرده‌ایم که باید حتماً بخاطر جلوگیری از فروریزی از تزئینات منار جام اقدامات صورت بگیرد، باید یونسکو اقدامات کند.»

منار جام یکی از منارهای تاریخی که ثبت میراث‌های فرهنگی جهان از سوی یونسکو شده است

اما یونسکو در مطلبی در صفحه اینترنتی‌اش گفته که محل منار جام را نگهداری، نقشه برداری و نیز در مورد حفاظت پایدار آن برنامه ریزی کرده است.

در ادامه مطلب آمده که در سال ۲۰۲۲، یونسکو برای جلوگیری از سرازیری سیلاب‌های فصلی به پاکسازی بستر دریاهای جام و هریرود در امتداد کناره منار جام اقدام کرد. یونسکو گفته که ۶۰ تن از شش قریه در این اقدام دخیل بودند.

مردم در ولایت دورافتاده غور از افزایش ناداری می‌نالند و حتی از همین اقدامات کوچک به هدف کاریابی هم قدردانی می‌کنند.

محمد عارف حرمت یک فعال فرهنگی در ولایت غور است.

او به رادیو آزادی می‌گوید که یونسکو و حکومت طالبان باید برای نگهداری منار باستانی جام که میراث غوریان است کار بیشتر کنند: «ما از امارت اسلامی افغانستان می‌خواهیم که توجه خاص را برای حفاظت از داشته‌های فرهنگی و هویت فرهنگی ما انجام دهد و از سازمان یونسکو هم می‌خواهیم که اکنون وضعیت امنیتی در افغانستان به ویژه ساحه منار جام غور وجود دارد تیم‌های تخنیکی خود را بفرستد و کارهای برای محافظت از این داشته تاریخی انجام بدهند تا با فرا رسیدن فصل بهار و ریزش باران از فروریزی بخش‌های تزئینی و حکاکی‌های منار جام جلوگیری صورت گیرد.»

منار جام غور بیش از ۶۳ متر بلندی دارد و در میان سال‌های ۱۱۶۳ و ۱۲۰۲ میلادی توسط سلطان غیاث‌الدین غوری از دودمان غوریان ساخته شد.