سرگذشت «زهران» و ناکارآمدی سیاست‌های مهاجرتی ایران

«زهران ممدانی» کاندیدای دموکرات‌های آمریکا دیروز توانست در انتخابات شهرداری نیویورک، رقیب‌های خود را شکست دهد و به عنوان شهردار جدید نیویورک به پیروزی برسد. زهران سرگذشت عجیبی دارد. او در سال ۱۹۹۱میلادی برابر با سال ۱۳۷۰خورشیدی در شهر «کامپالا» پایتخت کشور آفریقایی «اوگاندا» از پدر و مادر هندی متولد شد. زهران مسلمان و شیعه دوازده امامی است. خانواده زهران در پنج سالگی او، از اوگاندا به آفریقای جنوبی و سپس در هفت سالگی‌اش، به آمریکا مهاجرت کردند و در شهر نیویورک ساکن شدند. زهران از لیسه علوم «برانکس» فارغ‌التحصیل شد و در سال ۲۰۱۴ مدرک لیسانس خود را با گرایش مطالعات آفریقا از کالج «بودوین» در ایالت «مین» دریافت کرد.

این هندی‌تبار، نخستین شهردار مسلمان و شیعه در تاریخ شهرداری نیویورک است. زهران ۳۴ساله که از سال ۲۰۲۱ به عنوان عضو مجلس ایالتی نیویورک فعالیت می‌کند، کم‌سن‌ترین شهردار در یک قرن گذشته شهر نیویورک به شمار می‌رود.

زهران به موضع‌گیری علیه ترامپ و مقامات اسرائ‌یل معروف است و به نسل‌کُشی در غ‌زه باور دارد. به همین دلیل ترامپ بارها شهروندان نیویورک را از رأی دادن به ممدانی بر حذر داشت و تهدید کرد که در صورت پیروزی ممدانی، بودجه کمک دولت فدرال به نیویورک را کاهش خواهد داد. هرچه بود سرانجام زهران ممدانی به پیروزی رسید و با آغاز سال جدید میلادی، به عنوان شهردار مهم‌ترین شهر آمریکا یعنی نیویورک کار خود را آغاز خواهد کرد.

این خبر در رسانه‌های ایران و به ویژه حلقه‌های مذهبی این کشور بازتاب گسترده‌ای داشته که با شگفتی و تعجب همراه است. دلیل آن مشخص است زیرا اولاً زهران یک شیعه مذهب است و ثانیاً موضع ضد ترامپ و اسرائ‌یل دارد. این دو نکته در زندگی زهران، کافی است که توجهات را در ایران جلب کند اما به نکته‌ای در زندگی او که در ایران مورد توجه قرار نگرفته، تبار و زادگاه او است. همان‌طور که اشاره شد؛ زهران، یک هندی‌تبار و متولد کشور آفریقایی اوگاندا است اما نه تنها تبار و زادگاه زهران نتوانست او را از رشد در آمریکا بازدارد بلکه سیاست‌های ضد اسرائ‌یلی زهران هم نتوانست از پیروزی او جلوگیری کند.

حال که پیروزی زهران در رسانه‌های ایران مورد توجه قرار گرفته است، خوب است به دلایل رشد او در آمریکا هم توجه شود. آمریکا کشور چند وجهی است که هنوز با مدینه فاضله انسانیت فاصله زیادی دارد اما این یک روی سکه است، روی دیگر سکه، فراهم بودن شرایط رشد برای کسانی است که می‌خواهند در آمریکا رشد کنند و به جایی برسند اما سیاست‌های مهاجرتی ایران، خلاف این نکته است. در حال حاضر هزاران زهران در بین افغانستانی‌های مقیم ایران حضور دارند که هم متولد ایران هستند و هم تخصص دارند اما سیاست‌های ناکارآمد و دست‌وپاگیر مهاجرتی ایران، نمی‌گذارد آن‌ها نسبت به توانایی، ظرفیت و استعداد خود رشد کنند و به یک مقام و سمت رسمی و دولتی برسند. دکتر «احمدشاه فرهت» از پزشکان لایق افغانستان در ایران، نمونه بارزی از این سخن است که اگر قوانین مهاجرتی ایران جلو او را نمی‌گرفت، اکنون باید در سمت وزارت بهداشت ایران فعالیت می‌کرد.

چکیده سخن این که سرگذشت زهران ممدانی در آمریکا، تأییدی بر ناکارآمدی سیاست‌های مهاجرتی ایران است زیرا در حال حاضر در هر شهر و محله ایران، زهران‌های زیادی در بین خانواده‌های افغانستانی مقیم ایران زندگی می‌کنند که قوانین مهاجرتی ایران نه تنها به آن‌ها اجازه نمی‌دهد در سمت‌هایی حتی رده‌پایین دولتی فعالیت کنند، بلکه برای فعالیت‌های آزاد سه نسل متولد شده افغانستانی مقیم ایران، هم موانع بزرگی ایجاد کرده است. با این وجود، جلو ضرر از هرجا گرفته شود، سود است زیرا قوانین بشری، وحی منزل نبوده و قابل تغییر هستند.

در آخر خطاب من به آن تعداد از رسانه‌ها و افرادی که در ایران از پیروزی یک مسلمان و شیعه به عنوان شهردار نیویورک شگفت‌زده شده‌اند، این است که بدانند در کنار خود آنها هزاران هزار زهران از نسل افغانستانی‌های مقیم ایران زندگی می‌کنند که دولت‌مردان ایران به دلیل سیاست‌های ناقص و تبعیض‌آمیز مهاجرتی نتوانسته‌اند از توانایی، ظرفیت و استعداد آن‌ها در شکوفایی ایران، بیشتر و بیشتر بهره ببرند.

محمد مرادی