افشاگری مقام پیشین: هماهنگی پنهانی آمریکا با طالبان برای انتقال قدرت

فضل‌محمود فضلی، رئیس پیشین اداره امور و مشاور ارشد اشرف غنی، در مقاله‌ای تحلیلی از نقش عوامل داخلی و خارجی در فروپاشی نظام جمهوری افغانستان سخن گفته و اذعان کرده است که امریکا و طالبان پیش از سقوط کابل، بر سر انتقال قدرت به گونه‌ای رسمی و غیررسمی به توافق رسیده بودند.

آقای فضلی در این مقاله که با عنوان «از دهه ۹۰ تا اختناق طالبانی؛ درس‌هایی از ناکامی سیاسی افغانستان و راهکارهای آینده» توسط افغانستان اینترنشنال نشر یافته، نوشته است که بخشی از توافقات امریکا و طالبان در قالب ضمایم پنهان و علنی توافقنامه دوحه تنظیم شده بود. به باور وی، همین تفاهمات منجر شد که نقش حکومت جمهوری در تصمیم‌گیری‌های کلان به حاشیه برده شده و روند ریزش سیاسی، نه نظامی، سرعت گیرد.

وی تاکید کرده است که پیش از سقوط کابل، امریکا مانع بازگشت هواپیماهای نظامی نیروهای هوایی افغانستان شد که برای بررسی و ترمیم فنی به بیرون از کشور فرستاده شده بودند. به نقل از فضلی، این اقدام بخشی از سیاست امریکا برای «غیر فعال‌سازی» تدریجی نیروی هوایی افغانستان محسوب می‌شد. همچنان، در ماه جولای ۲۰۲۱، برخی افسران اردوی پیشین افغانستان از برنامۀ انتقال خود و خانواده‌های‌شان به امریکا مطلع گردیدند؛ اقدامی که نشانه‌ای روشن از فقدان اعتماد به توان بقای حکومت تلقی شده است.

فضل‌محمود فضلی امریکا را از عوامل اصلی فروریزی نظام جمهوری می‌داند. او نوشته است که بیش از صد شرکت قراردادی نیروهای امریکایی که تأمین‌کننده لوازم و خدمات برای نیروهای امنیتی افغانستان بودند، در دو ماه پیش از سقوط بدون سپردن مسوولیت‌ها به دولت، کشور را ترک کردند و همین امر سبب فروریزی سامانه پشتیبانی و تشدید بی‌نظمی لجستیکی شد.

او می‌افزاید که اداره طالبان محصول یک بازی سیاسی از پیش طراحی‌شده بود و امریکا با کنار گذاشتن حکومت وقت از مذاکرات دوحه، عملاً مشروعیت آن را تضعیف کرد. به گفته فضلی، تلاش‌ها برای ایجاد اجماع داخلی بی‌نتیجه ماند؛ چرا که امریکا نقش مسلط در فرآیند داشت و مکانیسم روشنی برای مشارکت سیاسی مشروع تعریف نشده بود.

در پایان، این مقام حکومت پیشین یادآور شده است که همزمان با تضعیف تدریجی دولت، چهره‌های سیاسی تحت نام «جنگسالار» در نشست‌های غیررسمی در کشورهای مختلف، در غیاب مردم افغانستان، مشغول طراحی آینده‌ای بودند که به واقع منجر به سقوط جمهوریت و حاکم‌شدن یک رژیم افراطی گردید.