گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت آمریکا به بگرام و احتمال توافق با اداره طالبان

در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده، بار دیگر از تمایل کشورش برای بازگشت به پایگاه بگرام در افغانستان سخن گفته است، یک دیپلمات پیشین ایرانی احتمال توافقی تازه میان واشنگتن و اداره طالبان را بعید نمی‌داند.

سید رسول موسوی، دیپلمات پیشین وزارت خارجه ایران در گفتگو با خبرگزاری ایسنا، با اشاره به اهمیت موقعیت جغرافیایی بگرام، گفته است که این پایگاه بخشی از یک چهارگوش استراتژیک است که با پایگاه‌های اینجرلیک در ترکیه، بحرین و دوحه شکل می‌گیرد. موسوی تأکید می‌کند که بگرام از نظر دسترسی به نقاط کلیدی منطقه، از جمله منابع انرژی خلیج فارس و تحولات سیاسی آسیای مرکزی، برای واشنگتن اهمیت بی‌بدیلی دارد.

بر بنیاد اظهارات موسوی، ترامپ با مطرح کردن تهدید برنامه‌ی هسته‌ای چین، تلاش دارد حضور نظامی آمریکا را در منطقه توجیه کند. به گفته او، بگرام با داشتن تجهیزات استراتژیک و توانایی پوشش تا شعاع پنج هزار کیلومتر، به آمریکا مزیت قابل توجهی در برابر چین و روسیه می‌دهد.

ترامپ در تازه‌ترین موضع‌گیری خود هشدار داده است که اگر پایگاه بگرام به ایالات متحده بازنگردد، پیامدهای منفی در پی خواهد داشت. این سخنان با واکنش مقام‌های افغانستانی روبه‌رو شد که از واشنگتن خواسته‌اند تجربه‌های تلخ گذشته را تکرار نکرده و راه‌ حل‌های مبتنی بر منطق را جستجو کند.

موسوی به یادآوری توافق‌نامه دوحه میان آمریکا و طالبان در سال ۲۰۲۰ پرداخت و گفت، طبق این توافق، طالبان در آن زمان اختیار حریم هوایی افغانستان را در عمل به آمریکا واگذار کرد. از همین منظر، او احتمال می‌دهد که واشنگتن و طالبان دوباره به میز مذاکره بازگردند تا در برابر بازگرداندن پایگاه بگرام به آمریکا، امارت اسلامی کنترل آسمان کشور را به دست آورد.

این دیپلمات پیشین ایرانی باور دارد که واشنگتن ابزارهای متعددی برای فشار یا معامله با اداره طالبان در اختیار دارد؛ از جمله موضوع شناسایی رسمی، مساعدت‌های اقتصادی و امکان همکاری‌های دو‌جانبه. موسوی می‌گوید آمریکا «کارت‌های بازی» بسیاری در برابر طالبان دارد و بازگشت به بگرام لزوماً به‌معنای اقدام نظامی نیست.

پایگاه هوایی بگرام که زمانی بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در افغانستان بود، دارای تأسیسات پیشرفته و ظرفیت‌های ضدحمله استراتژیک شناخته می‌شد. این پایگاه پس از خروج نظامیان آمریکایی در سال ۲۰۲۱، در اختیار اداره طالبان قرار گرفت. اکنون بار دیگر توجه قدرت‌های جهانی به آن جلب شده است.