فتوایی برای مدیریت بحران

نشستی که طالبان با حضور علمای وابسته به خود در کابل برگزار کرد، با فتوای تحریم جنگ در خارج از مرزهای افغانستان پایان یافت. این فتوا ـ که اگر ناظر به حرمت جنگ طالبان افغانستان در خیبر پختونخواه باشد، در ضمن خود، رسمیت دادن به خط مرزی دیورند را تأیید می‌کند ـ از سوی کارشناسان، به‌عنوان پیامی تنش‌زدا و به معنای عدم تمایل طالبان به درگیری کابل با اسلام‌آباد تلقی شده است.

نزاع طالبان و پاکستان بیش از آن‌که واقعی باشد، نمایشی به نظر می‌آمد، چرا که هیچ نشانه‌ای از عمیق بودن اختلاف دیده نمی‌شد.

پاکستان به‌عنوان کشوری که در پنجاه سال پسین، بیشترین نقش را در مدیریت تحولات افغانستان بازی کرده، عادتاً هر زمانی که احساس کرده ممکن است کنترل شرایط را از دست بدهد، به‌سرعت از ابزارهای کنترلی ویژه خود استفاده نموده است.

در طول درگیری‌های طالبان و پاکستان، هیچ‌گاه ندیدیم که حکمتیار و سراج‌الدین حقانی، به‌عنوان دو مهره شاخص و امتحان‌پس‌داده پاکستان در کنترل بحران در افغانستان، تحرک ویژه‌ای داشته باشند و همین کافی است تا درک کنیم که پاکستان، نگران وضعیت و از جمله نگران درگیری‌ها و شاخ‌وشانه کشیدن‌های طالبان نبوده است.

نشست علمای طالبان در کابل و فتوای آنان، هم‌چنان نشان می‌دهد که از نظر اسلام‌آباد، کنترل پاکستان بر مدیریت وضعیت، دارای ثبات است و قدرت‌نمایی سراج‌الدین حقانی در نماز جمعه خوست و نیز سفر حکمتیار به مالزی، نشان از اطمینان خاطر اسلام‌آباد از شرایط مطلوب خود در تحولات افغانستان دارد.

فی‌الواقع، فتوای صادرشده در نشست علمای طالبان در کابل، یک موضوع فقهی مستقل نیست، بلکه ابزار تنظیم رابطه طالبان با پاکستان است؛ ابزاری که هم‌زمان با راضی نگاه داشتن تی‌تی‌پی، پیام همراهی طالبان با طرح‌های اسلام‌آباد و درخواست کاهش تنش را به پاکستان ارسال می‌کند.

سید احمد موسوی مبلغ