اعلام پایان ساختار موقت از سوی طالبان؛ گامی دیگر در تحکیم انحصار قدرت

در اقدامی تازه که پرسش‌ها و نگرانی‌های گسترده‌ی داخلی و بین‌المللی را برانگیخته است، طالبان به‌گونه‌ای غیررسمی پایان دوره موسوم به «سرپرست» یا «حکومت موقت» خود را اعلام کرده است. این تصمیم که از سوی رهبر ناشناخته طالبان و بدون درنظرگیری هیچ روند حقوقی، قانون اساسی، نهادهای انتخابی یا مشورتی اتخاذ شده، بار دیگر بر ماهیت غیرپاسخ‌گو و اقتدارگرای این گروه می‌افزاید.

آقای نصیر احمد اندیشه، نماینده دائم افغانستان در سازمان ملل متحد در ژنو، با نشر پیامی در صفحهٔ رسمی‌اش در شبکه اجتماعی ایکس، این تحول را «مهم‌ترین واقعه چند روز گذشته» توصیف کرد. وی تأکید کرده است که اعلام پایان دوره موقت، پرده از دو روایت نادرست برداشت: نخست، دیدگاه لابی‌گران و توجیه‌گران اداره طالبان که ادعا داشتند این ساختار موقتی است و با گذر زمان به سوی شمولیت و نمایندگی مردمی خواهد رفت؛ دوم، خوش‌بینی بخشی از جریان‌های مخالف سیاسی که به امید گفت‌وگوهای صلح و احیای جایگاه خویش، واژه‌هایی چون «موقت» و «سرپرست» را حلقهٔ نجات می‌پنداشتند.

در حال حاضر، این اداره که نه متکی بر قانون اساسی است و نه از مشروعیت مردمی از راه انتخابات یا شوراهای ملی برخوردار است، بدون الزام به هیچ‌گونه پاسخ‌گویی، جایگاه خود را تثبیت می‌کند. پایان بی‌سر و صدای ساختار موقت، بدون دگرگونی در ترکیب قدرت یا تضمین حقوق اساسی شهروندان، این حقیقت را بیش‌تر آشکار می‌سازد که طالبان به دنبال انحصار کامل قدرت به‌ جای ایجاد ساختارهای فراگیر ملی است.

تصمیم اخیر رهبران طالبان، نه تنها امیدها برای گفتگوهای فراگیر سیاسی را کمرنگ‌تر می‌سازد، بلکه مخاطراتی تازه برای آینده سیاسی افغانستان در پی دارد. جامعه جهانی و جریان‌های سیاسی داخلی اکنون با پرسشی اساسی روبه‌رو هستند: آیا اداره فعلی می‌خواهد با تثبیت یک ساختار انحصاری و غیرپاسخ‌گو، به سوی رسمیت‌یافتن پیش برود؟ و واکنش جامعه جهانی در برابر این تغییر معنادار چه خواهد بود؟