معامله بزرگ قرن نوزدهم؛ فروش آلاسکا به آمریکا!

در تاریخ معاصر یک معامله شگفت‌انگیز و کمتر شناخته‌شده وجود دارد: فروش آلاسکا از سوی روسیه به ایالات متحده آمریکا.

پس از شکست روسیه در جنگ کریمه (۱۸۵۳–۱۸۵۶) و بحران مالی ناشی از آن، تزار الکساندر دوم و مشاورانش به این نتیجه رسیدند که حفظ سرزمینی دورافتاده مانند آلاسکا ـ با زمستان‌های سخت و فاصله‌ای طولانی از پایتخت ـ هزینه‌بر و بی‌فایده است. افزون بر این، نزدیکی آلاسکا به کانادا (مستعمره بریتانیا) خطر از دست رفتن آن در یک جنگ احتمالی را افزایش می‌داد.

در چنین شرایطی، روسیه تصمیم به فروش آلاسکا گرفت. در ۳۰ مارس ۱۸۶۷، قراردادی میان ادوارد دِ استُکل، نماینده روسیه در واشنگتن، و ویلیام اچ. سیوارد، وزیر امور خارجه آمریکا، امضا شد. بر اساس این قرارداد، ایالات متحده آلاسکا را به قیمت ۷٫۲ میلیون دلار ـ معادل حدود ۲ سنت برای هر جریب زمین ـ خریداری کرد. این معامله در ۱۵ مه ۱۸۶۷ توسط سنا تصویب و در ۱۸ اکتبر همان سال رسماً با برافراشتن پرچم آمریکا در شهر سیتکا عملی شد.

در آغاز، بسیاری از آمریکایی‌ها این معامله را بیهوده می‌دانستند و آن را با تمسخر «یخ‌دانی سیوارد» یا «حماقت سیوارد» می‌نامیدند. اما تاریخ نشان داد که این تصمیم یکی از سودمندترین خریدهای ایالات متحده بود؛ چرا که آلاسکا بعدها به منبع عظیم طلا، نفت، گاز و دیگر منابع طبیعی بدل شد و موقعیتی ژئوپلتیک استراتژیک یافت.

امروز، این واقعه نه‌تنها بخشی از تاریخ روابط روسیه و آمریکا به شمار می‌آید، بلکه نمونه‌ای است از اینکه تصمیم‌های سیاسی و اقتصادی یک ملت می‌تواند در آینده سرنوشت قاره‌ای دیگر را تغییر دهد.

✍️ سید مصطفی موسوی