سوگواری بر مردگان، سکوت در مورد ستم‌دیدگان

از منظر حقوقی، هرکس آزاد است که باورها، علایق و خواسته‌های خود را بیان کند یا چیزی نگوید و سکوت پیشه نماید. این آزادی تا جایی پذیرفتنی است که به حقوق و آزادی‌های دیگران تجاوز نشود؛ اما از منظر انسانی و اخلاقی، ما در برابر رنج دیگران بی‌مسئولیت نیستیم. سکوت در برابر ستم، بی‌تفاوتی نسبت به درد دیگران و تماشاچی‌بودن در برابر ظلم، نشانه‌ی انحطاط اخلاقی و زوال انسانیت است. از همین رو گفته‌اند: «بنی‌آدم اعضای یک‌دیگرند…»

در جامعه‌ی ما، وقتی پیرمرد یا پیرزنی چشم از جهان فرو‌می‌بندد، سیل پیام‌های تسلیت با متن‌هایی اغراق‌آمیز و پرطمطراق جلوه‌گری می‌نماید؛ اما در همین جامعه‌ی ستم‌زده و منفعل، در برابر سرکوب نظام حاکم، یورش ناجوان‌مردانه به زنان، بیدادگری‌ها و حملات کوچی‌ها به روستاها و آواره‌ساختن ساکنان آن‌ها، بسیاری‌ها در سکوت سنگین فرو‌می‌روند. اکثریت خاموشی اختیار می‌کنند، با آن‌که در دل آرزو دارند، روزگار بهتر شود و فضای خفقان پایان یابد.

از منظر حقوقی، کسی موظف نیست در برابر اعمال ظلم مستقیم بر دیگران وارد میدان شود؛ اما از منظر انسانی، اخلاقی و تفکر آزادی‌خواهانه، سکوت در برابر رنج دیگران و تماشاچی‌بودن در برابر ستم‌های ناروا، نشانه‌ی زوال انسانیت، انحطاط اخلاقی و تباهی وجدان جمعی است. شاید برخی بپرسند: از نوشتن چند کلمه چه سود؟ باید گفت که قدرت رسانه و افکار عمومی، در بسیاری از موارد، از هر ابزار دیگری نیرومندترند. سکوت در برابر ستم، به‌معنای فربه‌ کردن ستم است؛ و سرنوشت، با آرزو ساخته نمی‌شود، آگاهی و همت است که سرنوشت را می‎‌سازد.

دکتر سید جواد سجادی