قدرت یا ضعف؟

در طول ۷۲ ساعت، اسرائیل به ۶ کشور حمله کرده است: فلسطین، لبنان، سوریه، یمن، تونس و قطر. در ظاهر، این امر می‌تواند نشانه قدرت اسرائیل تلقی شود که بدون بیم از واکنش متقابل، همزمان به چند کشور حمله می‌کند. اما این دیدگاه، نگاهی سطحی به مفهوم قدرت است.

مفهوم قدرت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: قدرت نرم و قدرت سخت. قدرت نرم بر مبنای اقناع و جذب بنا شده است، در حالی که قدرت سخت بر اجبار و تحمیل متکی است. قدرت نرم به دلیل توانایی‌اش در دستیابی به اهداف با کمترین هزینه و پایدارترین نتایج، مؤثرتر و قوی‌تر از قدرت سخت محسوب می‌شود. در مقابل، قدرت سخت نه تنها با هزینه‌های بالایی همراه است، بلکه اغلب در نهایت به ضرر استفاده‌کننده آن تمام می‌شود. اگر فردی را قانع کنید، او همواره همراه شما خواهد بود؛ اما اگر او را مجبور کنید، تنها تا زمانی که تحت فشار است، از شما پیروی خواهد کرد.

با توجه به این تمایز، اگر کشوری با ۶ متحد همزمان به یک کشور حمله کند، این نشانه قدرت است. اما اگر کشوری به تنهایی به ۶ کشور حمله کند، این رویداد را باید نشانه ضعف و آسیب‌پذیری بالای آن کشور دانست. این وضعیت برای اسرائیل به این معناست که نه تنها در منطقه، بلکه حتی در میان متحدان سنتی خود نیز، قدرت اقناع (نرم) را از دست داده است. محکومیت این حملات توسط آمریکا، اروپا و انگلستان خود گواه این مدعاست. افکار عمومی بین‌المللی بر این باور است که اسرائیل به هیچ قانون بین‌المللی، اخلاقی و انسانی پایبست نیست. در چنین شرایطی، هرچه اسرائیل بیشتر به استفاده از قدرت سخت روی آورد، بیشتر متضرر خواهد شد.

دیگر نه تنها عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی در افق نیست، بلکه ترکیه نیز روابط خود را با اسرائیل قطع کرده و بیم حمله اسرائیل را دارد. در این میان، ایران دیگر نه به عنوان ‘محور شرارت’، بلکه به عنوان ‘محور مقاومت’ شناخته می‌شود. حماس، علی‌رغم تخریب گسترده غزه، نه تنها نابود نشده بلکه روز به روز بر تعداد نیروهایش افزوده می‌شود. حرکت کشتی‌های حامل کمک از اروپا برای شکستن محاصره غزه، اسرائیل را در وضعیت دشواری قرار داده است: اقدام علیه آنها بهای سنگینی دارد و رها کردنشان نیز تبعات خاص خود را خواهد داشت. تمام این شواهد نشان می‌دهد که اسرائیل، با از دست دادن کامل قدرت نرم خود، به صورت بی‌رویه از قدرت سخت استفاده می‌کند، و این رویکرد در درازمدت به ضرر خودش تمام خواهد شد. زیرا یک قانون تجربی وجود دارد: استفاده بیش از حد از قدرت سخت در نهایت به ضرر استفاده کننده تمام می‌شود.

علیرضا شریفی