بزرگ‎ترین سد برق‌آبی جهان در چین ساخته میشود

چین، کشور آسیایی پرجمعیت، پروژه ساخت سد برق‌آبی عظیم یارلونگ سانگپو را در منطقه خودمختار تبت آغاز کرده است. این سد که در رودخانه یارلونگ سانگپو در کوهستان‌های تبت ساخته می‌شود، ظرفیت تولید برق آن سالانه به حدود ۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت می‌رسد؛ رقمی نزدیک به سه برابر توان تولید سد سه‌دره، بزرگ‌ترین سد برق‌آبی جهان.

نخست‌وزیر چین، لی چیانگ، در نوزدهم جولای طی مراسمی رسمی در شهر نینگ‌چی این پروژه را کلید زد. این سد که با طراحی پنج نیروگاه پله‌ای ساخته می‌شود، قرار است علاوه بر تأمین برق منطقه تبت، بخش عمده انرژی تولیدی خود را به سایر مناطق چین انتقال دهد.

چین این پروژه را گامی مهم در جهت افزایش سهم انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر خود معرفی کرده است؛ اما در عین حال، نگرانی‌های بسیاری در کشورهای پایین‌دست این رودخانه، از جمله هند و بنگلادش به‌وجود آمده است. رود یارلونگ سانگپو پس از عبور از چین، به نام براهماپوترا شناخته می‌شود و منابع حیاتی آبی برای میلیون‌ها نفر در مناطق پایین‌دست است.

افزایش نگرانی درباره کاهش جریان آب، بی‌ثباتی اکوسیستم‌های محلی و تأثیرات منفی بر کشاورزی و تأمین آب شرب در این کشورها از اصلی‌ترین مسائل مطرح شده است. این موضوع به‌خصوص با توجه به تأثیرات تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های گسترده در منطقه، اهمیت دوچندان یافته است.

به گفته گزارش رسانه‌های رسمی چین که در دسامبر ۲۰۲۴ منتشر شده، پروژه یارلونگ سانگپو به‌عنوان ستون محوری سیاست چین برای گذار به انرژی کم‌کربن و پاک معرفی شده است. با این وجود، وابستگی چین به سوخت‌های فسیلی، به‌خصوص زغال‌سنگ، همچنان زیاد باقی مانده است.

هزینه ساخت این سد بیش از ۱٫۲ تریلیون یوان معادل نزدیک به ۱۶۸ میلیارد دالر آمریکا برآورد شده است که از هزینه ساخت سد سه‌دره فراتر می‌رود. این پروژه نه تنها نماد پیشرفت مهندسی چین، بلکه موضوعی حساس در عرصه ژئوپلیتیک منطقه و منافع کشورهای پایین‌دست به شمار می‌رود.

کشورهای پایین‌دست رودخانه براهماپوترا، پیش از این نیز نگرانی‌هایی درباره کنترل جریان آب توسط چین اعلام کرده بودند. افزون بر این، پژوهش‌های انجام شده در سال ۲۰۱۸، این منطقه را به عنوان یکی از نقاط بالقوه درگیری‌های آبی بین چین و هند شناسایی کرده‌اند؛ درگیری‌هایی که این پروژه ممکن است شدت بخشد.