گزارش تازه گروه بحران: اقتصاد افغانستان در مسیر انزوا

بر بنیاد گزارش تازۀ گروه بین‌المللی بحران، افغانستان زیر ادارۀ طالبان با خطر افزایش انزوا و جدا شدن هرچه بیشتر از نظام جهانی روبه‌رو است. این نهاد هشدار داده است که ادامۀ این روند به‌ویژه در سایۀ رویکرد سرسختانۀ رهبران طالبان در قندهار، می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را بیشتر از پیش وخیم سازد.

در این گزارش آمده است که رهبران مذهبی طالبان در موضع‌گیری‌های‌شان میل چندانی به گشودگی سیاست خارجی ندارند و این انزوا برای کشوری فقیر، محصور در خشکی و وابسته به کمک‌های بین‌المللی، پیامدهای سنگینی به همراه دارد.

با وجود گذشت سال‌ها از حاکمیت طالبان، این گروه هیچ نشانۀ حقیقی از آمادگی برای پاسخ دادن به بحران‌های اقتصادی از خود نشان نداده است. گزارش تأکید کرده که قدرت‌های جهان نیز دلیلی نمی‌بینند که بخواهند روابط‌شان با طالبان را عادی سازند؛ زیرا چنین اقدامی به معنی تقویت منابع مالی یک رژیم غیررسمی خواهد بود.

بر بنیاد این بررسی، کشورهای غربی با این‌که تلاش کرده‌اند کمک‌های بشر‌دوستانه را ادامه دهند تا مردم افغانستان از گرسنگی نجات یابند، اما در کل سیاست «فشار اقتصادی» را دنبال می‌کنند، به امید آن‌که طالبان به تشکیل یک دولت فراگیر و احترام به حقوق بشر تن دهند.

با این حال، گروه بحران می‌گوید که دست‌کم در عمل، این استراتژی آسیب‌های جدی بر مردم افغانستان وارد کرده، مردمی که دقیقأ جامعه جهانی ادعا دارد که نگران وضعیت‌شان است.

در ادامه به نقل از این گروه آمده است: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده، سیاست‌های سختگیرانۀ حقوق بشری دورۀ بایدن را کنار گذاشته و بر بازیابی سلاح‌های باقی‌مانده در افغانستان و احتمال بازنگری در حضور نظامی امریکا تمرکز دارد — سیاستی که تا هنوز از سوی طالبان رد شده است.

گزارش می‌افزاید که بسیاری از کشورهای تمویل‌کننده از جمله کشورهای اروپایی بودجه‌های خود را کاهش داده‌اند و اولویت‌شان را به خدمات اولیه مانند مراقبت‌های صحی محدود نموده‌اند. اما این کاهش بودجه تا هنوز نتوانسته به آغاز رویکرد تازه‌یی از سوی طالبان در زمینۀ خودبسندگی اقتصادی بینجامد.

بر بنیاد یافته‌های گروه بحران، با قطع کمک‌های امریکا در دوران ترامپ، کمک‌های بیرونی دچار افت شدیدی شد، در حالی‌که نه کشورهای همسایه و نه سایر قدرت‌های جهانی، نشان داده‌اند که حاضر به جبران این خلا باشند.

هم‌زمان، طالبان به اهداکنندگان گفته‌اند که توقف کمک‌ها می‌تواند سبب افزایش موج مهاجرت شود. بر اساس این گزارش، چنین هشدارهایی از سوی گروهی که معمولاً انعطاف‌پذیری اندکی در سیاست‌ دارد، نشانگر نگرانی عمیق است.

افزون بر نگرانی در مورد مهاجرت و ناامنی، گروه بحران هشدار داده است که فشار اقتصادی ممکن است طالبان را به لغو ممنوعیت‌ها بر کشت تریاک مجبور کند — رویدادی که سبب افزایش قاچاق جهانی مواد مخدر خواهد شد.

در بخشی دیگر از این گزارش آمده است که طالبان اگر چه کنترول شدید خود را حفظ کرده‌اند، اما فقر گسترده و فقدان دسترسی به خدمات ممکن است در درازمدت زمینۀ بی‌ثباتی را گسترش دهد.

این نهاد به شکل خاص هشدار داده است که نتیجۀ مستقیم کاهش کمک‌ها به‌ویژه برای زنان و فقیرترین اقشار فاجعه‌آمیز بوده است. از آغاز سال ۲۰۲۵ تاکنون، حداقل ۴۲۲ مرکز درمانی خدمات خود را متوقف ساخته‌اند که این اقدام بیش از سه میلیون نفر را از دسترسی به مراقبت‌های صحی محروم کرده است.

افغانستان تحت ادارۀ طالبان اکنون یکی از مرگبارترین کشورها برای زنان باردار شمرده می‌شود، جایی‌که هر دو ساعت یک زن به علت بیماری‌های قابل پیش‌گیری جان می‌بازد. انتظار می‌رود حدود ۴۴۰ هزار زن تا پایان سال جاری از حمایت‌های باروری و سلامت جنسی محروم شوند.

گزارش گروه بحران نشان می‌دهد که ادامۀ انزوای افغانستان، نتیجۀ مستقیم بی‌توجهی طالبان به خواست‌های داخلی و بین‌المللی و بی‌پاسخی کشورهای جهان به آینده ناروشن این کشور است. در این میان، مردم افغانستان قربانی اصلی این بن‌بست شده‌اند.