سفیر پیشین افغانستان: حذف کادرهای علمی افغانستان را وابسته می‌سازد

عبدالغفور لیوال، سفیر پیشین افغانستان در تهران، هشدار داده است که تضعیف و حذف کادرهای علمی می‌تواند افغانستان را به وابستگی پایدار به نیروی متخصص بیرونی بکشاند؛ وضعیتی که به گفته او، برخلاف ظرفیت‌های واقعی کشور پیش از سال ۲۰۲۱ است.

لیوال می‌گوید تا پیش از تغییرات سیاسی اخیر، با وجود چالش‌ها، افغانستان دارای شمار قابل توجهی از دکتران، فارغان ماستری و کادرهای مستعد لیسانس بود و روند انتقال دانش از استادان باتجربه به نسل جوان به‌گونه‌ای طبیعی در پوهنتون‌ها جریان داشت. به گفته او، بسیاری از این افراد در خارج تحصیل کرده بودند و پس از فراغت، به کشور بازمی‌گشتند.

او با اشاره به پیشینه تاریخی افغانستان، از غزنی در دوره غزنویان یاد کرده و گفته است که این شهر زمانی میزبان دانشمندانی چون ابن‌سینا و ابوریحان بیرونی بوده؛ نمونه‌ای که به باور او نشان می‌دهد این سرزمین ظرفیت دیرینه برای تولید و جذب دانش داشته است.

لیوال با مقایسه این تجربه تاریخی با وضعیت امروز جهان، افزوده است همان‌گونه که ایالات متحده امریکا در طول قرن‌ها با جذب و نگهداشت نخبگان علمی به یک قدرت جهانی بدل شد، افغانستان نیز می‌توانست با اتکا به کادرهای علمی خود مسیر پیشرفت پایدار را طی کند.

او تأکید کرده است جامعه‌ای که تخصص علمی را قربانی معیارهای ظاهری، سلیقه‌ای یا تعصب‌آلود کند، ناگزیر خواهد شد برای اداره امور اساسی خود به متخصصان بیگانه متکی شود.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که پس از بازگشت اداره طالبان، شمار زیادی از استادان و کادرهای علمی پوهنتون‌ها برکنار شده یا به دلیل محدودیت‌های گسترده، ناچار به استعفا و ترک کشور شده‌اند؛ روندی که با انتقادهای گسترده نسبت به آینده آموزش عالی در افغانستان همراه بوده است.

همچنین در ماه‌های اخیر، گزارش‌ها و ادعاهایی درباره برکناری استادان افغانستانی و استخدام استادان پاکستانی از سوی اداره طالبان مطرح شده که نگرانی‌ها در مورد تضعیف استقلال علمی و نادیده‌گرفتن ظرفیت‌های بومی را افزایش داده است.