بیش از یک‌چهارم خانواده‌های مهاجر افغانستانی را زنان سرپرستی می‌کنند

مقام‌های ایرانی اعلام کرده‌اند که از میان نزدیک به شش میلیون مهاجر افغانستانی در ایران، بیش از یک‌چهارم خانواده‌ها به‌وسیله زنان سرپرستی می‌شوند؛ موضوعی که به گفتۀ این مقام‌ها به چالش‌های اجتماعی گسترده‌ای هم برای زنان مهاجر و هم برای جامعه میزبان انجامیده است.

نادر یاراحمدی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ایران، در نشست وزیران کشورهای عضو سازمان اکو گفت که فشارهای اقتصادی دلیل اصلی مهاجرت در منطقه است، اما در مورد افغانستان، عوامل غیر اقتصادی چون ناامنی و جنگ نیز در آغاز این روند نقش داشته‌اند و فشارهای اقتصادی تداوم‌بخش آن بوده است.

او اشاره کرد که بسیاری از زنان مهاجر افغانستانی در وضعیت دشواری قرار دارند زیرا به‌جای مردان خانواده که یا مهاجرت کرده‌اند یا امکان کار ندارند، خود بار مسئولیت سرپرستی خانواده را به دوش می‌کشند. به گفتۀ او، این وضعیت نه‌تنها برای زنان، بلکه برای نظام‌های اجتماعی و اقتصادی کشور پذیرنده نیز مشکلاتی ایجاد کرده است.

یاراحمدی خبر داد که از آغاز سال جاری میلادی تا کنون بیش از یک‌میلیون و ۴۵۰ هزار مهاجر افغانستانی خاک ایران را ترک کرده‌اند. باوجود آن، شمار زیادی از مهاجران غیرقانونی هنوز در ایران حضور دارند که به گفتۀ او باید از کشور خارج شوند. او افزود که در مرحله اول، ایران تصمیم گرفته بود نیمی از جمعیت شش میلیونی سال گذشتۀ مهاجران افغان را در خاک خود نگه دارد تا در مراحل بعدی مهاجرت آنان تحت مدیریت بیشتر قرار گیرد.

بر بنیاد ارزیابی‌های مسئولین ایرانی، هم‌اکنون بیش از چهار و نیم میلیون مهاجر افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند. با توجه به ناامنی‌های موجود در افغانستان و چالش‌های مرزی با پاکستان، بسیاری از این افراد در رفت‌وآمد بوده‌اند و شماری نیز به شکل غیررسمی وارد ایران شده‌اند.

این مقام ایرانی همچنین گفت که بیشتر زنانی که ایران ترک کرده‌اند در چارچوب خانواده بوده‌اند و ماندن زنان سرپرست خانوار مشروط بر درخواست داوطلبانۀ خود آنان بوده‌است، زیرا اخراج اجباری آنان از سیاست‌های این کشور نیست. با این حال، یاراحمدی اظهار داشت که اکثریت مهاجرانی که در موج اخیر از ایران خارج شده‌اند، مردان یا خانواده‌های کامل بوده‌اند.

در مورد روابط ایران و افغانستان برای مدیریت مهاجرت‌ها، یاراحمدی تأکید کرد که هیچ تضمین عملی از سوی اداره طالبان برای جلوگیری از مهاجرت‌های غیرقانونی ارائه نشده است. او از همکاری ضعیف طالبان در مناطق شرقی افغانستان انتقاد کرد و هشدار داد که تا زمان رفع تفاوت‌های جدی اقتصادی در منطقه، مقابله‌ با موج‌های مهاجرت امری دشوار خواهد بود.

این اظهارات، در حاشیۀ تلاش‌ها برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای از مسیر نشست کشورهای عضو اکو بیان شده است؛ جایی‌که مقام‌ها امیدوارند هم‌گرایی اقتصادی بتواند به مدیریت بحران مهاجرت کمک کند، اما تا تثبیت وضعیت سیاسی و اقتصادی افغانستان، به نظر نمی‌رسد که این تلاش‌ها به موفقیت فوری برسند.