ماهیت ابزاری تروریزم

تروریزم ماهیت ابزاری دارد و همین ابزار بودن آن در دست بازیگران بین المللی باعث گسترش آن شده است. تا بازی هست و بازیگران، تروریزم ادامه خواهد یافت.

زمانی که جوهر دودایف، جنرال مسلمان برای استقلال جمهوری‌های مسلمان چچن و اینگوش با روسیه مبارزه می‌کرد، بسیاری از کشورهای اسلامی و مسلمانان در چهره او چهره فاتحان مسلمان صدر اسلام را می‌دیدند و با دست و دلی باز از او حمایت می‌کردند.

هرگز کسی فکر نمی‌کرد که شاگردان او روزی موصل و الرّقه را پایتخت امپراطوری موهوم خود قرار خواهند. پاکستان تروریزم اسلامی را برای این که ابزار پیشبرد مقاصد توسعه طلبانه آن کشور در مقابل هند در کشمیر و در افغانستان باشد، ایجاد کرد و پرورش داد. ترکیه از تروریزم بین المللی در خاک خود میزبانی می‌کرد تا ابزاری برای تحقق اهداف این کشور در سوریه باشد. همین اکنون حدود هفتاد هزار تروریست را ادلب سوریه زیر چتر حمایتی خود قرار داده و مانع آن می‌شود که ارتش ملی سوریه کار آنها را یکسره کند. در افغانستان مخالفان مسلح دولت در واقع نیروهای تحقق‌بخش «افغان ملت» است. همه شاهد بودیم که کرزی بالآخره یک عضو طالبان تمام عیار از آب درامد و در دوره  دوم ریاست جمهوری نه به خارجی‌ها اجازه جنگ با طالبان داد و نه به اردوی ملی.  این که برغم هشدارهای مکرر از نهادهای مختلف به طالبان اجازه داده می‌شود غزنی را اشغال کند، صدها نفر از نیروهای امنیتی را بکشند و صدها عراده تانک و نفربرهای زرهی و اسلحه ثقیله را با خود ببرد و  به اشباح سیاه اجازه داده می‌شود صدها نفر از کسانی را که باید آینده کشور را بسازند، بکشند در کدام سیاق جز کلان پروژه تضعیف اردوی ملی و مسلح‌سازی افغان‌ها در راستای تحقق بخشیدن آرمان «افغان ملت» قابل تفسیر و توجیه است. و قس علی هذا.

این ماهیت ابزاری سبب اصلی گسترش و تکثیر قارچی تروریزم بوده است. اما گاهی کلب معلّم، هار می‌شود و در این صورت است که صاحبش را هم ممکن است گاز بگیرد که باید او را نابود کند. اگر در سوریه لا اقل در ظاهر یک اجماعی برای نابودی داعش بوجود آمد به خاطر این بود که داعش همان سگ‌ هاری شده بود که همه، حتی صاحبان خود را با خطر مواجه کرده بود.

اما بازی تمام نشده است بلکه با مهره‌های دیگری به صورت جدی‌تر، خطرناکتر و بسی مرگبارتر ادامه خواهد یافت. در عراق پس از داعش مهره کردها را وارد میدان بازی کردند اما در این بازی این سرهنگ سلیمانی بود که در اولین حرکت، آمریکا را مات کرد. سوریه‌ی پس از داعش، روزهای سختی را در پیش دارد. بازی به صورت خطرناکتری با مهره‌های چون کردها، سنی‌ها و علوی‌های طرفدار بشار اسد ادامه خواهد یافت. بازیگران حرفه‌ای چون آمریکا، روسیه، ایران، ترکیه، عربهای حوزه‌ی خلیچ فارس، اتحادیه اروپای واحد و کشورهای انگلیس و فرانسه در این صفحه شطرنج رو به روی هم قرار دارند که هر کدام استراتژی و تاکتیک متفاوتی را برای برد در این بازی پیچیده در پیش خواهد گرفت.

از آن طرف داعشِ بدون مرکزیت و پایتخت هم خطرش برای جامعه‌ی بشری کمتر از داعش فعلی نخواهد بود زیرا مار زخم خورده خطرناکتر است- گیریم که افغانستان را پایتخت خود نکند.

پایان تروریزم فقط در گرو پایان بازی و به وجود آمدن اجماع جهانی برای زدن سر مار است و سر این مار به نظرم در حوزه جنوبی خلیج فارس قرار دارد. این کار هم یک کار فرهنگی روی متون تولید شده در بازه‌‌ی زمانیِ از «ابن تیمیه» تا «بن باز» خواهد بود. اما به وجود آمدن آن درک مشترک، آغاز و سپس پایان آن پروژه فرهنگی، کاری بسیار زمان‌بر و یک زایمان دردناک و دشوار خواهد بود- در دوره‌ای دیگر و برای نسلهای دیگر.

رسول حمیدی