رای در افغانستان

جامعه ما به لحاظ استفاده از تکنالوژی  توانسته از مرحله سنتی عبور  نماید، بخصوص در مخابرات و رسانه های دیداری و شنیداری وارد مرحله مدرن شده است؛ اما در سایر عرصه ها از جمله مولفه های دموکراتیک در مرحله سنتی باقی مانده و ظاهرسازی دموکراسی نمی تواند تغییرات اجتماعی به وجود بیاورد.

با این مقدمه رای مردم را در انتخابات به بخش های ذیل تقسیم می کنیم و نتیجه آن را می توانیم بصورت عینی بیبنیم:

1 . رای قبیلوی و قومی % 70

2 . رای حزبی و سازمانی % 10

3 . رای پولی و پلوی % 10

4 . رای آگاهانه و شایسته سالارانه % 5

5 . رای بی هدف و سر درگم % 5

مجموع این آرا نشان می دهد اشخاصی با پایه های قومی قوی، بیشترین رای را دارد، به همین علت در  انتخابات بحث قومی دامن زده می شود. و گاها با زدن یک بوتل آب معدنی به سر یک وکیل از قوم دیگر قهرمان می شوی و جامعه واکنش مثبت نشان می دهد.

احزاب در افغانستان عمدتا خانوادگی و شخصی هستند بدلیل نوع ساختار اجتماعی و سیاسی ما احزاب نتوانستند یا نخواستند از پوسته خانوادگی بیرون بیایند.

جنبه دیگر رای وابسته بودن به یک لیدر کاریزماتیک است.

این فرضیه در میان مردم  عمومیت دارد که (تاپول خرج نکنی رای نمیاری ) هم مردم این ذهنیت را دارند هم کاندیدا. به همین دلیل برخی کاندیدا در این ایام اهل بزم و کمک و ایثار می شوند.

تعداد کمی از مردم رای آگاهانه و شایسته سالارانه می دهند در واقع مولفه های دموکراتیک و ارزشهای اسلامی تنها پنج درصد جامعه را توانسته است جذب نماید.

مجموع این مقدمات را وقتی کنار هم قرار دهیم پارلمانی با ویژگی های قومگرا، معامله گر، وابسته به لیدرها و ناکار آمد به وجود می آید. برای عبور از مرحله بی قانونی و فساد نیاز به عبور از مراحل پنجگانه بالاست.

برای تغییر تنها رای دادن کافی نیست ؛ بلکه رای آگاهانه و شایسته سالارانه می تواند تغییر بوجود بیاورد.

سید محمد حسین هاشمی اخلاقی