در مورد تاپی چه می دانید؟

عملیات احداث قطعه دوم خط انتقال لوله گاز ترکمنستان به هندوستان در خاک افغانستان با حضور مقامات چهار کشور سهیم در اجرای این طرح موسوم به «تاپی» روز گذشته (جمعه) در ولایت هرات در غرب افغانستان آغاز شد.

رئیس جمهوری اشرف غنی طرح تاپی را گامی برای ایفای نقش منطقه ای کشورش برای اتصال همسایگان دانست.

اشرف غنی مهمترین تاثیر طرح تاپی را اتصال دوباره ولایت های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار در افغانستان و احیای نقش تاریخی هرات به عنوان چهار راه آسیا برشمرد.

تاپی واژه ترکیبی از حروف نخست نام لاتین چهار کشوری است که در اجرای طرح خط لوله انتقال گاز از مبدا ترکمنستان به مقصد هندوستان مشارکت دارند و نام این طرح منطقه ای به نمادی امید بخش برای بهبود و توسعه همکاری های منطقه ای تبدیل شده است.

نام پروژه: خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان

تاریخ آغاز عملی پروژه: دسامبر ۲۰۱۵

هزینه پروژه: ۷.۵ میلیارد دالر خط لوله گاز و ۱۵ میلیارد دالر هزینه گاز

طول خط لوله گاز: ۱۸۱۴ کیلومتر

طول خط لوله در داخل افغانستان: ۸۱۶ کیلومتر

کشورهای ذی‌نفع: ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند

تاریخ تکمیل پروژه: ۲۰۱۹ میلادی

بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی و استقلال کشورهای آسیای میانه ترکمنستان درصدد صدور منابع سرشار گازش به جنوب آسیا شد. دو شرکت بریداس آرژانتینی و یونوکال آمریکایی برای اجرا این طرح به رقابت افتادند. طرح عبور خط لوله گاز از ترکمنستان به پاکستان و هند در سالهای ۱۹۹۴ میلادی بیشتر سر زبانها افتاد.

گفته می‌شود که ظهور گروه طالبان با حمایت سازمان اطلاعات ارتش پاکستان در این راستا بوده، طالبان این موضوع را کاملا رد می‌کند.

اما ایده عبور لوله انتقال گاز ترکمنستان از افغانستان و رساندن آن به هندوستان با عبور از کشور پاکستان در اواخر دهه 90 میلادی بر سر زبان ها افتاد و در سال 2003 با حمایت بانک توسعه آسیایی گفتگوهای اولیه آن آغاز شد و هند نیز در سال 2008 بطور رسمی وارد این طرح شد.

برای اجرای این طرح سرمایه گذاری 22.5 میلیارد دالری در نظر گرفته شده است که شرکت گاز توتال در آن سهمی دارد و اعلام آمادگی عربستان برای سرمایه گذاری نیز در پشت آن است.

عملیات اجرایی این طرح در خاک ترکمنستان پس از 8 سال مطالعات اولیه و هماهنگی های بین المللی سال گذشته آغاز و در آخرین ماه سال میلادی گذشته خط لوله به افغانستان رسید.

از جمع هزینه های برآورده شده اولیه برای سرمایه گذاری در این طرح مبلغ 7.5 میلیارد دالر برای کشیدن لوله انتقال در نظر گرفته شده است.

خط لوله این طرح یک هزارو 814 کیلومتر طول دارد که 816 کیلومتر آن از خاک افغانستان و از ولایت های هرات، فراه، هلمند، و قندهار عبور می کند و وارد ولایت بلوچستان پاکستان خواهد شد.

بر اساس جدول برنامه اجرایی ، این طرح قرار است با عبور از منطقه بلوچستان پاکستان خود را در سال 2019 به شهر «فاضلیکا» در هندوستان برساند.

این لوله گاز قرار است 33 میلیارد مترمکعب گاز را سالانه انتقال دهد که افغانستان در 10 سال اول حق برداشت 500 میلیون مترمکعب و در 10 سال بعدی تا یک میلیارد متر مکعب و در دهه سوم عمر طرح ، این کشور مجاز به برداشت 1.5 میلیارد مترمکعب گاز خواهد بود.

در مسیر انتقال گاز قرار است 12 پمپ فشار نصب شود که از این تعداد 5 ایستگاه پمپ فشار با هزینه یک میلیارد دلار در خاک افغانستان ساخته خواهد شد و از طرف دیگر افغانستان سالانه 400 میلیون دلار از عبور گاز می تواند درآمد کسب کند.

طرح تاپی یک ویژگی همگرایی خاص دارد وآن این است که گروه طالبان از اجرای آن به عنوان طرح تامین کننده منافع ملی حمایت کرده است و مطالعات و قراردادهای اولیه این طرح را به دوران حاکمیت دولت «امارت اسلامی» خود در سطح افغانستان نسبت می دهد.

طالبان دولت افغانستان را به فساد متهم و اعلام کرده است که آمریکا و این دولت تهدیدی برای ناکامی اجرای طرح تاپی هستند.