مشکلات و وضعیت محدود کننده رسانه ها و خبرنگاران در سال ۲۰۲۳ در افغانستان

مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارش سالانه‌اش گفته که رسانه‌ها و خبرنگاران افغانستانی در سال ۲۰۲۳، با محدودیت‌های شدیدی مواجه بودند و حقوق‌شان به شکل گسترده‌ای نقض شده است.

گزارش این نهاد درباره وضعیت خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در سال ۲۰۲۳ روز جمعه، ۸ قوس، نشر شد.

در این گزارش آمده که تنها در سال ۲۰۲۳ دست‌کم ۱۶۸ رویداد نقض حقوق خبرنگاران ثبت شده است که یک‌ مورد مرگ، ۱۹ مورد زخمی، ۸۷ مورد تهدید و ۶۱ مورد بازداشت را شامل می‌شود.

به گفته مرکز خبرنگاران افغانستان، تشدید اعمال فشار بر رسانه‌ها و خبرنگاران با اجرای ۱۴ دستورالعمل‌ محدودکننده سبب کاهش سطح آزادی و استقلال کاری آن‌ها و تشدید خودسانسوری و چرخش رسانه‌ها به پوشش رویدادهای بشردوستانه و آموزشی شده است.

طبق گزارش این نهاد رقم ارایه شده هرچند کاهش در کمیت خشونت‌ها علیه خبرنگاران را نشان می‌دهد، اما به لحاظ کیفی و ساختاری تغییری را نشان نمی‌دهد.

سال گذشته این نهاد از ثبت ۲۶۰ رویداد نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها از سوی طالبان خبر داد.

این نهاد همچنان خاطرنشان کرده که در سال ۲۰۲۳ هشت مورد منع موقت و دایمی فعالیت‌رسانه‌ها را ثبت کرده است.

طی این سال دست‌کم چهار جلسه محاکمه برای مدیر مسوولان رسانه‌ها و خبرنگاران و دادگاه‌ غیابی برای رسیده‌گی به اتهام‌ها علیه مدیر مسوولان دست‌کم ۱۰ رسانه خصوصی را برگزار کردند.

به گفته مرکز خبرنگاران افغانستان، مقام‌های طالبان به‌ندرت با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنند و سخنگویان رسمی نیز برای همه خبرنگاران و در زمان مناسب قابل دسترس نیستند و از پاسخ‌گویی به سوال‌های جدی و عمیق خودداری می‌کنند.

اداره استخبارات طالبان و وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان از جمله ادارات طالبان هستند که دستورات محدودکننده را اجرایی می‌کنند و ایجاد کمیسیون رسیده‌گی به شکایات و تخطی‌های رسانه‌ها نیز موفقیت ملموسی نداشته و در مواردی خود سبب نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها شده است.

با این حال، مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان خواسته است تا نقض جدی حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها در کشور را پایان دهد و دستورالعمل‌های فراقانونی رسانه‌ای را لغو و قانون رسانه‌ها و قانون دسترسی به اطلاعات حکومت پیشین را اجرایی کند.

این گزارش در حال نشر می‌شود که طالبان از بدو تسلط ‌شان بر کشور محدودیت‌های زیادی را بر کار خبرنگاران و رسانه‌ها وضع کرده و به بازداشت، لت‌وکوب و زندانی‌ کردن خبرنگاران پرداخته‌اند.

در تازه‌ترین مورد، این گروه سلطان‌علی جوادی، مدیر مسوول رادیو نسیم در دایکندی را به اتهام «تبلیغ علیه نظام و کار برای رسانه‌های خارجی» به یک سال زندان محکوم کرد.