یادداشت/ نشست ریاض، حاشیه های آن و صلح افغانستان

روزهای گذشته (شنبه و یکشنبه) با حضور دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و 50 کشور مسلمان در ریاض اجلاسی تحت نام مبارزه با تروریسم برگزار شد که اشرف غنی رئیس جمهور نیز یکی از اشتراک کنندگان در این نشست بود، در این نوشته نگاهی انداخته ایم به حاشیه های نشست ریاض و اینکه صلح در افغانستان با همکاری عربستان امکان پذیر است یا خیر؟

رفتار غیر قابل توجیه حکام سعودی که خود را رهبر دنیای اسلام می‌دانند ولی حداقل ظواهر دین را نیز رعایت نمی‌کنند جای هیچ دفاعی توجیهی برای اعمال شان در نزد مسلمانان باقی نگذاشته است.

روز شنبه گذشته دونالد ترامپ در نخستین سفر خارجی خود وارد شهر ریاض عربستان شد جایی که خاندان سعودی مراسم استقبال پرهزینه‌ای را برای او تدارک دیدند.

مراسم تشریفات استقبال از دونالد ترامپ آن‌چنان غیرعادی و جاهایی عجیب بود که لحظه به لحظه آن را عکاسان پوشش دادند تا جهانیان بیش از پیش با کمالات شاهزادگان سعودی آشنا شود!

این سفر حاشیه های فراوانی داشت از دست دادن مقامات سعودی با همسر ترامپ تا خواستگاری از دختر ترامپ توسط یک مقام سعودی، همه اینها باعث شد تا دید مردم به حاکمان سعودی تا حدی تغییر کند.

بسیاری از افرادی که حاکمان عربستان سعودی را خادمان حرمین شریفین می دانند با انتشار تصاویری از استقبال از رئیس جمهور آمریکا و هیئت همراهش، و دست دادن حاکمان سعودی با ملانیا ترامپ همسر دونالد ترامپ، لب به انتقاد از شاه عربستان گشودند.

دیلی پاکستان که حامی نفوذ وهابیت در پاکستان می باشد بازهم نتوانست به رفتار شاه عربستان که حداقل ظواهر اسلام را نیز رعایت نکرده است واکنش نشان ندهد .

این خبرگزاری در تیتر خود نوشت «از شاه عربستان چنان تصویری منتشر شده است که تمام دنیا را به تعجب وا داشته است»

شاه عربستان در اقدامی عجیب خلاف نص صریح آیه قرآن با میلانیا ترامپ همسر ترامپ دست داد تا دلیلی باشد بر این ادعا که دین صرفا به صورت ابزاری در عربستان استفاده می‌شود.

این اقدام شاه عربستان که به سرعت توسط رسانه‌ها منتشر شده است جای هیچگونه دفاعی را برای رسانه های حامی سعودی باقی نگذاشته است.

دیلی پاکستان طی روزهای گذشته به «حماقت سران کشورهای اسلامی» برای تائید و حضور در کنفرانسی که ترامپ قرار است «درس دین‌داری» به آنان بدهد اشاره و از آن  انتقاد کرده بود.

در موردی عجیب دیگر یک شهروند سعودی به نام بدر بن فهد بن عبدالله الرویثی ویدیویی را منتشر کرده است که در آن از ایوانکا دختر دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا خواستگاری کرده است.

این شخص در این ویدیو با استفاده از سفر ترامپ به ریاض، از ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی خواست تا ایوانکا را با اینکه متاهل است، برایش خواستگاری کند. خواستگاری از زن متأهل یا ازدواج با چنین زنی از نظر شرع مقدس اسلام حرام می‌باشد.

اما در بیانیه پایانی این نشست بر مبارزه با تروریسم تاکید شده است، بسیاری از اگاهان معتقدند که عربستان سعودی خود حمایت کننده تروریسم است و اراده ای برای مبارزه با تروریسم ندارد. این کشور به لحاظ ایدیولوژیک از شماری از گروه‌های تروریستی و افراطی حمایت کرده و آنها را بسیج و تمویل می‌کند.

حمایت بی‌دریغ سعودی از پاکستان و گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی در آن کشور، حمایت از گروه‌های تروریستی مانند داعش و النصره در سوریه، حمایت از شخصیت‌ها و گروه‌های افراطی در افغانستان و شمار دیگری از کشورها، نشان می‌دهد که عربستان برخلاف متحد استراتژیک خویش امریکا،‌ وضعیت منطقه را به سمتی جلو می‌برد که در آن در کنار این‌که کشورهای منطقه آسیب می‌بینند، امریکا نیز تاوان فراوانی می‌پردازد.

در کنار این مساله، عربستان سعودی با تمویل شماری از پروژه‌های به ظاهر مذهبی در افغانستان و تعدادی دیگر از کشورها، به صورت سیستماتیک تلاش می‌کند تا تداوم گروه‌های افراطی را از طریق اعمار مدارس مذهبی، دانشگاه‌ها و شماری از موسسات به ظاهر خیریه مذهبی، تقویت و تداوم بخشد.

این در حالی است که فضای بسته سیاسی در داخل عربستان سعودی خود به خود سبب شده است تا زمینه برای رشد افراطیت مسلحانه در داخل آن کشور نیز سرعت بگیرد.

بسیاری ها معتقدند چون این کشور از جمله کشورهایی بود که حاکمیت طالبان را در افغانستان مشروع دانست، پس برای کاهش خشونت و صلح افغانستان تلاش صادقانه ای ندارد.

پاکستان در طول جنگ سرد و با استفاده از فرصت حضور مجاهدین افغان و با پول‌های بادآورده سازمان‌های استخباراتی دنیا و عربستان سعودی، زمینه را برای رشد افراطیت در داخل افغانستان فراهم کرد و تا حدی پیش رفت که در نتیجه آن از طالبان و القاعده نیز حمایت نموده و آنها را کمک کرد. اما رشد افراطیت مذهبی و مسلحانه برخلاف محاسبه سیاست‌گذاران پاکستانی، به قلمرو افغانستان و کشمیر محدود نماند و اندک اندک به داخل جامعه پاکستان نیز نفوذ کرد.

در پایان می توان نتیجه گرفت که با وجود حضور رئیس جمهور غنی در اجلاس کشورهای عربی – اسلامی و آمریکا، نمی توان امید چندانی به بهبود وضعیت منطقه و همچنان کشاندن طالبان به میز مذاکره و آوردن صلح در افغانستان داشت.مگر اینکه خود افغانستان اراده برای صلح داشته باشند تا وحدت و یکپارچگی را به معنای واقعی پیاده کنند.

مصطفی احمدی