گریه بر امام حسین(ع) و ارزش‌های سیاسی آن

۱. در فرهنگ و ادبیات شیعه، محرم ماه عزا و ماتم است. گریه کردن و اشک‌ریختن بخش تفکیک‌ناپذیر از فرهنگ و ارزش‌های عاشورا است و مورد تاکید امامان و پیشوایان شیعه. پس از انقلاب عاشورا امامان شیعه نه تنها بر “گریه” کردن در عزای امام‌حسین، که حتی بر تباکی و همانندی با عزاداران حقیقی تاکید کرده‌اند.

۲. در تفکر شیعه گریه بر مصیبت امام حسین علیه‌السلام، هم حامل ارزش‌های معنوی است، هم دارای بار عاطفی و آثار و ارزش‌های سیاسی. گریه آن‌گاه که از روی عشق و عاطفه و دلسوختگی باشد، نشانه‌های برجسته‌ی از ولایت‌‌‌مداری و برقراری پیوند محبت میان امت و امام‌ در ذهن و ضمیر فرد عزادار است و از لازمه‌ی آن بیزاری از دشمنان امام و دارای ارزش معنوی و سیاسی است.

۳. اما غالب گریه‌‌ها بر مصیبت امام‌حسین علیه‌السلام، در قالب همراهی با مظلوم، خشم و نفرت از ظالم و ستم‌های رواداشته شده بر اهلبیت پیامبر علیهم‌السلام قابل تحلیل است. این نوع گریه فرهنگ سیاسی شیعه و به‌نوعی ترویج فرهنگ مقاومت، تحمل‌ناپذیری خواری و ذلت و بیزاری از ستم و ستمکار در جامعه‌ است.

جان‌فوران، اندیشمند غربی تحلیل‌گر مسایل انقلاب و تحولات اجتماعی ایران می‌گوید روضه نوعی سوگواری مذهبی است که در ماه محرم برگزار می‌شود و مصایب شهادت امام حسین علیه السلام در سده‌ی اول هجری یا هفتم میلادی در کربلا را به صورت عاطفی ارائه می‌کند. با روضه نوعی فرهنگ سیاسی نیز پدید می‌آید که در زمینه‌ی فداکاری و مقاومت در برابر ظلم و ستم، اثرات دیرپا و عاطفی فراوانی بر جا می‌نهد (جان‌فوران، مقاومت شکننده تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، ۱۳۷۷، ص۸۳).

۴. حال، این نوع برداشت و تحلیل از روضه و گریه بر امام حسین علیه‌السلام را مقایسه کنید با تحلیل‌های ساده‌انگارانه و روشنفکرمآبانه‌ی برخی تحصیل کرده‌گان حوزوی و دانشگاهی جامعه ما که مجالس عزا و عزاداری و روضه‌ها و گریه‌های عزاداران را چه آسان به باد مسخره و استهزا و انتقاد قرار می‌دهند؟
صلی‌الله علی‌الباکین علی‌الحسین…

عبدالعلیم برهانی