کوچی ها و سیاست

در عرصه قدرت و سیاست، همه زوایای زندگی فردی و اجتماعی تحت تاثیر آن قرار می گیرد؛ خصوصا اگر قدرت و سیاست غیردموکراتیک و خودکامه باشد.
در نظام های خودکامه و غیردموکراتیک، در بدل توسعه و شکوفایی جامعه و رفاه افراد، تلاش براین است که همه ظرفیت ها و امکانات و حتا طبقات و لایه های اجتماعی و اقتصادی در خدمت تامین و تحکیم پایه های حاکمیت خودکامه قرارگیرد. داستان کوچی ها و سیاست در افغانستان نیز چنان است.
پدیده کوچی گری، دقیقا به نوع و سبک زندگی مجموعه ای محدود از افراد جامعه ارتباط دارد. آنانی که می خواهند و یا از گذشته چنین بود است که برای زندگی و تامین معیشت همیشه در حال جابجایی اند. پایه زندگی این بخش از جامعه بردامداری یا گله داری استوار است. کوچی ها مجبوراند که برای رونق گله داری، همیشه در تحرک مکانی باشند و در پی مراتع و چراگاه های پربار.
با توجه به تغییر سبک زندگی در جهان امروز و پیشرفت در همه امور از جمله دامداری و گله داری، و نیز محدودیت در استفاده از منابع طبیعی و محیط زیست، زندگی کوچی ها نیز با سیاست و برنامه اسکان آنان دچار تغییر شده است، و این تغییر و اسکان کوچی ها بیشتر در جهت بهبود وضعیت زندگی آنان در همه عرصه ها، به ویژه در عرصه آموزش و بهداشت بوده است.
اما در افغانستان همانطور که همه عرصه های عمومی بخاطر حاکمیت های خودکامه و غیردموکراتیک عقب نگهداشته شده است، و به طور عمدی از عقب ماندگی سیاسی و اجتماعی استفاده ابزاری برای دوام زمامداری استفاده شده است؛ از پدیده کوچی گری نیز به مثابه یک ابزار تحکیم قدرت و دوام سلطه استفاده شده است. در طول چندین قرن از رژیم های خودکامه عبدالرحمانی تا امانی و خلقی و کرزی از موضوع کوچی ها به عنوان ابزار استفاده شده است. در این سیاست ابزاری کوچی ها نه تنها در زندگی مدرن ادغام نشده اند، بلکه از آنان برای ایجاد تفرقه کارگرفته شده است.
سلطان علی کشتمند صدراعظم سابق کشور در خاطرات خود می نگارد که پس از گذشت چند روز از موفقیت کودتای هفت ثور محفل جشنی در ارگ برگزارشد. نورمحمدترکی کنارم آمد بحث اقدام انقلابی و پیشرفت برای کشور مطرح شد. من گفتم از جمله اقدام های انقلابی اسکان کوچی ها می باشد. اسکان کوچی ها هم بسود خودشان است و هم به نفع کشور و جامعه، که از تنش های اجتماعی می کاهد؛ و هم دست آورد بزرگ برای حکومت انقلابی.
کشتمند در ادامه می افزاید که نورمحمدترکی خندید و گفت نه کشمندصاحب! بجای آن هزاره ها را باید در نقاط دیگر انتقال بدهیم!!!
این نگاه و سیاست حکومت خلقی که خود را رها از تعلقات دینی، مذهبی، قومی، زبانی و دیگر رسوم جامعه می دانست، و خواهان دگرگونی انقلابی بود، نسبت به کوچی ها بعنوان ابزار، در واقع نگاه و سیاست کلی قدرت و سیاست را در تاریخ افغانستان برای اداره کردن ان را به شکل عریان بیان می کند.
اکنون نیز تا نگاه قوم گرایانه و خودکامانه برسیاست و قدرت در کشور غلبه داشته باشد، نه تنها غایله کوچی ها بلکه هیچ مشکل و گرهی از موضوعات جامعه باز نخواهدشد.

عبدالشکور اخلاقی