کشورهای همسایه صلح افغانستان را جدی بگیرند! آسیب های افغانستان ناامن بیش از امریکا و متحدانش دامن همسایه ها را می گیرد!

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در تازه ترین اظهارات تلویزیونی خود گفت نیروهای امریکایی تا یازده سپتامبر سال جاری میلادی به خانه بر می گردند.

سیاست دولت بایدن در قبال افغانستان پس از کش و قوس های فراوان بالاخره آشکار شد. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، در تازه ترین اظهارات تلویزیونی خود گفت نیروهای امریکایی تا یازده سپتامبر سال جاری میلادی به خانه بر می گردند. این نشان می دهد که بایدن به ضرب العجل یک می برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان که در توافق نامه صلح ایالات متحده امریکا با طالبان ذکر شده پایبند نبوده است. توافق نامه صلح امریکا با طالبان در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در دوحه پایتخت قطر به امضاء رسید. نکته ای که در اظهارات اخیر بایدن در مورد خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان تا یازده سپتامبر سال جاری میلادی حائز اهمیت و درخور توجه ست خروج نیروهای امریکایی بدون توجه به شرایط جاری در افغانستان است. به عبارت ساده تر ایالات متحده امریکا بدون توجه به شرایط واقعی و روی زمین در افغانستان این کشور را ترک می کند. برای بسیاری از کسانیکه معتقد بودند جو بایدن به عنوان یک کهنه کار سیاست خارجی حتما شرایط خاصی برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تعیین خواهد کرد، این تصمیم بایدن تعجب بر انگیز بود. طالبان هم اکنون مناطق زیادی در افغانستان را تحت کنترل خود دارند و بسیاری حتی در امریکا نگران هستند که با خروج نیروهای خارجی و امریکا از افغانستان شرایط برای طالبان ایده آل تر می گردد. پیش بینی می شود با خروج ده هزار نیروی خارجی از افغانستان، طالبان با غنیمت شمردن زمان عزم پایتخت کنند. امریکا ممکن است بتواند از کانال مذاکرات صلح به ویژه نشست استانبول که قرار است طی روزهای آینده در ترکیه برگزار شود، طولانی ترین جنگ تاریخ خود را در افغانستان به پایان برساند اما این هیچگاه به معنای پایان مصیبت های مردم افغانستان نیست و بدبختی های آنان ادامه می یابد.

رئیس جمهور جو بایدن در اظهارات اخیر خود گفته است امریکا به اهدافی که در حمله به افغانستان داشت، رسیده است. وی تاکید کرد نیروهای امریکایی نمی تواند منتظر شرایط ایده آل قبل از خروج از افغانستان باشد. جو بایدن یک بار دیگر تاکید کرد بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد، چیزی که سال هاست توسط پاکستان نیز تکرار می شود.

سئوال اساسی که اکنون مطرح می شود این است که «آیا خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان به صلح منجر می شود؟» چیزهای زیادی به پروسه صلح بستگی دارد. اواخر ماه جاری میلادی قرار است یک نشست حیاتی با نظارت و مدیریت سازمان ملل در ترکیه در مورد صلح افغانستان برگزار شود. وزرای امور خارجه کشورهایی چون «پاکستان، روسیه، چین، ایران، هند، قطر، ترکیه و ایالات متحده امریکا» قرار است در نشست استانبول شرکت کنند. در نشست استانبول طرح چهار نکته ای پیشنهاد شده توسط دولت جو بایدن در مورد صلح در افغانستان ارائه می گردد. هیأت حکومت افغانستان قرار است در این نشست شرکت کند اما طالبان پس از اعلام جو بایدن مبنی بر خروج نیروهای امریکایی در یازده سپتامبر سال جاری میلادی، اعلام کرده اند در این نشست شرکت نمی کنند. از نظر طالبان دولت جو بایدن با تمدید حضور نیروهای امریکایی در افغانستان در عمل توافق نامه صلح دوحه را نقض کرده اند. به نظر می رسد امتناع طالبان از شرکت در نشست استانبول یک موضع عمومی ست و این گروه در خفا نسبت به مذاکره با ایالات متحده امریکا و دولت افغانستان باز می باشند.

این در حالی ست که پاکستان و دیگر بازیگران به شمول «چین، روسیه و ترکیه» همچنان از طالبان می خواهند بخشی از پروسه صلح باقی بمانند. به نظر می رسد طالبان علی رغم موضع سرسختانه خود در نشست استانبول شرکت کنند.

حتی اگر طالبان در نشست استانبول شرکت هم بکنند، دورنمای توافق صلح در ماه های آینده کمرنگ به نظر می رسد و این خود برای پاکستان و دیگر همسایه های بغلی افغانستان نگران کننده است. پاکستان اما در واکنش به خروج کامل نیروهای امریکایی و خارجی از افغانستان بدون یک توافق صلح اعلام کرده است خروج امریکا از افغانستان باید با یک توافق صلح همراه باشد. به عبارت دیگر پاکستان تصور می کند در غیاب یک توافق صلح عاقلانه نیست نیروهای خارجی و امریکایی افغانستان را ترک کنند. اگرچه جو بایدن برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان شرایط تعیین نکرده اما این احتمال وجود دارد در صورت بدتر شدن اوضاع در افغانستان حین خروج نیروهای امریکایی، در تصمیم خود بازنگری نماید. بنابر این شرایط خیلی اطمینان بخش نیست. این مسأله را برخی از رسانه های امریکایی نیز مطرح کرده بودند.

امریکا حتی ممکن است قبل از شروع پروسه خروج از افغانستان جهت تأمین امنیت سربازان خود حین خروج نیروهای خود در افغانستان را افزایش دهند.

در میان این جو آکنده از عدم اطمینان، نقش دیگر بازیگران منطقه ای از جمله روسه و چین بسیار مهم جلوه می کند. ناامنی در افغانستان ممکن است به امریکا و متحدین غربی اش به اندازه کشورهایی چون چین، پاکستان، روسیه و ایران ضربه نزند. بنابراین، طبیعی و ضروری ست که این کشورها برای یافتن یک راه حل سیاسی برای بحران افغانستان تلاش کنند. این کشورها با مشوق های مالی، بازسازی و احیاء افغانستان به طالبان می توانند از این گروه بخواهند سبک حکومتداری خود را تغییر دهند و با دیگر بازیگران سیاسی در کشور برای منافع کلان تر کار نمایند. در حال حاضر اما این خواسته در حد یک رویای دور به نظر می رسد!

به نظر بسیاری از کارشناسان کشورهای منطقه و سهامداران اصلی جنگ و صلح افغانستان در منطقه می بایست حضور مفید و موثر در نشست استانبول داشته باشند تا یک نظام سیاسی مبتنی بر واقعیات موجود در افغانستان روی کار آید و کشورهای منطقه نیز از آسیب های آینده در امان بمانند.

منبع