کانال قوش‌تپه آب دریافتی همسایه‌های افغانستان از آمو را کاهش چشمگیر خواهد داد

موسسه پژوهش‌ها و تحلیل‌های دفاعی هند در گزارشی به پروژه کانال قوش‌تپه در شمال افغانستان پرداخته و گفته که با تکمیل این پروژه، میزان آب دریافتی کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان و ازبکستان از آمودریا تا یک‌پنجم کاهش خواهد یافت.

در این گزارش که بخش‌هایی از سوی شبکه جهانی بی‌بی‌سی منتشر شده، به چالش‌های جدی مرتبط با این پروژه اشاره شده‌است. این موسسه همچنین به نگرانی‌هایی را در خصوص عدم قطعیت‌های موجود در روند ساخت و ساز کانال قوش‌تپه پرداخته است.

در این گزارش توانایی‌های فنی و تخصصی افغانستان تحت کنترل طالبان برای مدیریت چنین پروژه بزرگی وجود دارد با سوال مواجه شده است.

علاوه بر این، سازمان محیط‌زیستی «رودخانه‌های بدون مرز» نیز با تحلیل داده‌های ماهواره‌ای، نشت قابل توجهی از کانال قوش‌تپه را گزارش کرده است. بر بنیاد اعلام این سازمان، این نشت‌ها می‌تواند به مشکلات بیشتری در تأمین آب منجر شود و  نگرانی‌ها از ضعف مدیریت در این زمینه را افزایش دهد.

با این حال، ذبیح‌الله امیری؛ مهندس ارشد پروژه به بی‌بی‌سی گفته که این نگرانی‌ها بی‌اساس است و تأثیری بر منابع آبی دیگر کشورها نخواهد داشت. او افزوده‌است: «مسایل مطرح شده جدی نیست و باورمندیم که این پروژه بر ثبات منابع آبی تأثیر نخواهد گذاشت».

نظریه ایجاد کانال قوش‌تپه برای نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد و هدف آن سبز کردن نواحی خشک شمال افغانستان بود. با این حال، به دلیل چند دهه جنگ در افغانستان، این پروژه به تعویق افتاد و سرانجام کار آن در دولت پیشین آغاز شد؛ اما حملات طالبان در آن زمان در شمال کشور ساخت کانال قوش‌تپه را کند ساخته بود.

طالبان اکنون اعلام کرده‌اند که این پروژه یکی از اولویت‌های اصلی آن‌هاست و انتظار دارند که تا سال ۲۰۲۸ به بهره‌برداری برسد.

برآوردهای طالبان نشان می‌دهد که هزینه ساخت این پروژه بالغ بر ۶۰۰ میلیون دالر خواهد بود و پس از پایان کار، تأمین آب شیرین برای سه ولایت شمالی افغانستان را فراهم خواهد کرد. همچنین، تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، موجب تسریع در روند ساخت این کانال شده است.

طالبان ادعا می‌کند که این کانال می‌تواند پنج هزار کیلومتر مربع از اراضی خشک را به زمین‌های حاصلخیز تبدیل کند و بهبود امنیت غذایی و معیشت صدها هزار نفر را به همراه داشته باشد.