چرخش سیاست همسایگان نسبت به طالبان

روسیه برای نشستی که قرار است با موضوع افغانستان به زودی در مسکو برگزار شود، از طالبان دعوت به عمل نیاورده است.

از طرف دیگر ، نشانه های وجود دارد که هند به عنوان کشوری که طی یکسال گذشته تلاش زیادی به خرج داد تا ارتباط خود با طالبان را مستحکم بسازد، در حال تغییر استراتژی است.

بدیهی است که منافع کشورهای منطقه، در گرو یک افغانستان باثبات است.
البته آنچه که برای همسایگان افغانستان اهمیت دارد، اینست که جغرافیای افغانستان، حلقه مفقوده کوریدور اقتصادی منطقه را تکمیل کند و بر چرخه اقتصادی منطقه، تاثیر مثبت بگذارد تا از رهگذر همکاری‌های منطقه‌ای ، تقابل با آمریکا و نیز مقابله با تحریم های غرب، برای همسایگانی که دست بر قضا، مهم‌ترین رقبای آمریکا نیز هستند، امکان پذیر شود.

محقق شدن این مسأله، قطعا نیازمند این است که اولاً افغانستان دارای یک حکومت مرکزی قدرتمند و مسلط باشد (ولو اینکه این حکومت، مستبد، فاشیست و انحصار گرا و مخالف تمام معیاری بین المللی باشد) و ثانیا، به همکاری های منطقه ای با همسایگان، بیش از تعامل با غرب و آمریکا تمایل نشان دهد.

تمام تلاشهای یکسال گذشته چین، روسیه، ایران و هند، حول این محور استوار بود که با دادن امتیازات متعدد به طالبان، این گروه را تشویق کنند تا به جای نزدیکی با آمریکا، به تعامل با همسایگان روی بیاورد.

اما در میدان عمل، طالبان نشان دادند که تمایل دارند هم‌چنان در زمینی بازی کنند که بازیگردانی آن در دست آمریکاست.

کمک های نقدی مستمر هفتگی، حمایت های پیدا و پنهان سیاسی و امنیتی، چشم پوشی بر جنایاتی که مکررا طالبان مرتکب ان میشوند، و دهها امتیاز دیگر، علاوه بر واگذاری رسمی جغرافیا و میلیاردها دالر تجهیزات نظامی به طالبان، آنقدر برای این گروه جذابیت داشته که حتی فکر همسویی با رقبای آمریکا را هم در سر نپرورانند.

بنابراین، اکنون طبیعی خواهد بود که روسیه، پس از حمله ای که به سفارتش در کابل انجام شد، نسبت به تداوم دوستی با طالبان دچار تردید شود و وزیر خارجه هند نیز پس از مواجهه کشورش با چالش های متعدد در افغانستان، در ملاقات با همتای روس خود، از اینکه طالبان به تعهدات خود عمل نکرده‌اند سخن بگوید.

ظواهر امر گویای این واقعیت است که هند و روسیه، از طالبان نا امید شده اند و احتمالا این ناامیدی، به زودی به سایر همسایگان نیز سرایت خواهد کرد.

حسین‌علی پناهی