چرخش از کابل به قندهار

در بحبوحه بحران سیاسی در پاکستان، سفر رسمی صدراعظم قطر به افغانستان را میتوان یک رویداد مهم دانست که البته صرف نظر از متن آن، حاشیه‌های معناداری نیز دارد.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست وزیر و عبدالله الخلیفی رییس استخبارات قطر در سفر خود به افغانستان، در شهر قندهار با رییس الوزرا و سایر مقامات طالبان دیدار کردند.

از یکسو، مهم است که بدانیم موضوع گفتگو ها دقیقا چه چیزی بوده که موجب شده است عالیترین مقامات سیاسی و امنیتی قطر، شخصا به افغانستان سفر کنند؟؟

هرچند که تا کنون، از جزییات گفتگوهای طرفین، چیزی منتشر نشده، اما گمان می رود که نخست وزیر قطر به احتمال زیاد حامل پیامی بوده که باید به شخص رهبری طالبان داده می‌شده یا اینکه به دنبال پاسخی آمده بوده که شخصا از امیرالمومنین طالبان باید دریافت می‌کرده است.

بنابراین، توقع می رود که آقای آل ثانی، در قندهار، با رهبر طالبان هم دیدار کرده باشد و نتیجه این ملاقات، احتمالا به زودی، در تحولات کلان منطقه‌ای پیش رو، حس خواهد شد.

اما در این سفر، نکته ظریف دیگری هم وجود داشت و آن اینکه عملا، این قندهار است که در جایگاه پایتخت کشور، میزبان مقامات قطری است.

هرچند که انتقال برخی از افراد ذی نفوذ طالبان به قندهار (به دستور رهبر طالبان) از مدتی قبل، این شائبه را به وجود آورده بود که اختلافات غلجایی-درانی و تسلط حقانی ها بر کابل، حلقه قندهاری ها را بر آن داشته تا رفته رفته، از تمرکز قدرت در کابل بکاهند، اما تحولات پاکستان و چند قرینه دیگر ، حاکی از این است که جا انداختن قندهار به عنوان پایتخت، مقدمه یک تحول بزرگ در منطقه است.

قدرتمند شدن تی تی پی (تحریک طالبان پاکستان) در چند ماه گذشته، یک روند طبیعی نیست.
قدرت‌نمایی این گروه و واسطه شدن طالبان افغانستان برای مذاکره بی نتیجه میان تی تی پی و دولت پاکستان و نحوه اظهار نظرهای طرفین در این باره، به ضمیمه تحولات سیاسی پاکستان و توسعه بی ثباتی در این کشور، احتمال حرکت جدی پاکستان به سوی بحران را تقویت می‌کند.

تی تی پی که عمدتاً متشکل از پشتون های آنسوی دیورند هستند، در بیعت با ملاهبه الله هستند و اگر امر دایر باشد میان اینکه آیا جزیی از حکومت پاکستان باشند یا بخشی از حاکمیت تحت اداره طالبان، آنها رعیت بودن ملا هبه الله را ترجیح خواهند داد.

در چنین وضعیتی، یک جغرافیای وسیع از پیشاور گرفته تا قندهار، به صورت یکدست در اختیار طالبان خواهد بود و اینجاست که نقش قندهار به عنوان پایتخت این جغرافیا، اهمیت جدی تری پیدا می‌کند

از این جهت، انتقال آرام قدرت از کابل به قندهار را باید چیزی فراتر از نزاع غلجایی-درانی و در راستای تغییرات ژیوپولتیکی پیش رو باید دانست.

سید احمد موسوی مبلغ