هر دانشگاهی روشن‌فکر است؟!

در جامعه ما، برخی، به‌اشتباه، دانشگاهیان را مساوی روشن‌فکران می‌دانند؛ درحالی‌که چنین ملازمه‌ای وجود ندارد. تخصص در هر شاخه از دانش جدید و داشتن مدرک دانشگاهی، هرگز ملاک روشن‌فکری نیست.

کسی که نساجی خوانده است و دارای دکترای نساجی است و مطالعاتش منحصراً در همین زمینه است، درست است که دانش‌آموخته دانشگاه و دانش جدید است؛ اما روشن‌فکر نیست. بنابراین از منظر حقوق بشر، او می‌تواند در هر زمینه اظهارنظر کند؛ اما از نظر اصول علمی، اظهارات او، در مسائل فکری و فلسفی و دیگر حوزه‌های روشن‌فکری، فاقد ارزش علمی است.

سخیف بودن نظرات برخی از دانشگاهیان در حوزه فکر و اندیشه، نیز دقیقاً به‌همین دلیل است. آنان بدون این‌که در زمینه علوم انسانی، تحصیل یا مطالعه کرده باشند، ژست روشن‌فکرانه به‌خود می‌گیرند و در این مورد اظهارنظر می‌کنند، بدیهی است که چنین دیدگاه‌ها و اظهارنظرهای، نه‌تنها نمی‌تواند مبنای روشن‌فکری و عناصر از تفکر روشن‌فکرانه داشته باشد که اساساً بی‌مبنا و سخیف از کار درمی‌آید.

پس همان‌گونه که روشن‌فکری لزوماً با تحصیلات دانشگاهی به‌صورت عموم ملازمه ندارد با بی‌دینی و بی‌باوری به‌دین نیز ملازمه ندارد. می‌شود با مطالعات گسترده، روشن‌فکر بود؛ ولی تحصیلات دانشگاهی نداشت؛ می‌شود روشن فکر بود ولی بی‌باور به‌دین نبود و سرانجام می‌شود دانشگاهی بود، ولی روشن‌فکر نبود.

داکتر سید جواد سجادی