مشکلات شیعیان افغانستان در زیارت اربعین

ورودی های مرز زمینی ایران با افغانستان به دلیل تاخیر در صدور ویزای ایران برای زایران اربعین و سایر ملاحظات مرزی، هنوز به روی زایران اربعین حسینی بسته است و ظاهرا مرز هرات از شام جمعه یا روز شنبه باز می شود.
یعنی زایران افغانستانی که ویزای زمینی دارند، توفیق حضور در روز اربعین در کربلا را نخواهند داشت.

در داخل ایران نیز دو مدل مجوز سفر برای زیارت اربعین شهروندان مهاجر افغانستان پیش بینی شده.
سفر با دفترچه های خادم و سفر با ویزای کشور عراق.

کسانی که دفترچه خادم دارند، نمی توانند از مرز هوایی وارد عراق شوند.
تنها مرز زمینی با عراق که برای عبور افغانستانی ها اختصاص داده شده، مرز چذابه در ولایت اهواز است که با توجه به جمعیت زایران، شاهد ازدحام زیاد هستیم.

تا چند روز پیش قرار بر این بود که در مرز عراق هیچ مجوز سفر برای زایران افغانستانی صادر نشود و زایران باید از شهر محل سکونت خود در ایران، دفترچه سفر اربعین را بگیرند.
اکنون و در دو روز اخیر، همین مجوز سفر در مرز چذابه صادر می شود‌.

بحث مهاجران افغانستانی در ایران، حتی رویه های کنسولی ایران در خصوص زایران و گردشگرانی که با ویزا برای زیارت اربعین از افغانستان می آیند را نیز متاثر ساخته است.

این ناهماهنگی ها بیش از هرچیز نشانگر فقدان سیاستگذاری مهاجرت در ایران است.

یک مهاجر در سایر کشورها آینده نسبتا مشخصی دارد؛ یا کشور، اساسا مهاجر پذیر نیست یا در یک فرایند ادغام و جامعه پذیری، مهاجر به حقوق مشخص و سرانجام شهروندی آن کشور دست می یابد.

ایران به عنوان کشوری که بیش از چهل سال می شود پذیرای مهاجران افغان است هنوز سیاست روشن، قوانین صریح و نهادهای مشخص در قبال مهاجران ندارد.
البته تاسیس سازمان ملی مهاجرت در سال های اخیر و در زمان ریاست جمهوری آقای رئیسی، گام مهم و اولیه ای در این زمینه بود.

با وجود این‌ناهماهنگی ها از این واقعیت نباید چشم پوشی کرد که هم اکنون نزدیک به پنج میلیون شهروند افغانستان در ایران زندگی می کنند که جمعیت عظیمی است و مدیریت امور این جمعیت، تخصیص های اداری، حقوقی و خدماتی زیادی را می طلبد.
فعلا از حیث تعداد، ایران در رتبه اول میزبانی از مهاجران افغان قرار دارد.

ایران بیش از هر کشور دیگر در چهل سال گذشته برای افغانستان کادر دانشگاهی و نیروی انسانی با کیفیت را آموزش داده است.
حتی سرسخت ترین منتقدان ایران در دو دهه گذشته در افغانستان در همین کشور آموزش دیدند‌.

بیشترین تعداد نیروی کار حرفه ای افغان در ایران تربیت شد و اگر دانش انجام بسیاری از کار ها اکنون در افغانستان وجود دارد، در ورود حجم بزرگی از تخصص و حرفه و فن به افغانستان در دو دهه گذشته، ایران سهم عمده ای را در میان سایر کشورها داشت.

در کنار این محاسن، بیش از چهل سال تجربه مهاجر پذیری ایجاب می کند که این کشور اکنون سیاستگذاری، چارچوب حقوقی و نهادهای مشخص در قبال مهاجران می داشت و تکلیف مهاجران در بسیاری از امور مبتلا به روشن می بود.

شجاع حسین محسنی