مراسم سوگواری تاسوعا و عاشورا در بین اهل سنت و سایر ادیان در جهان

روز عاشورا و تاسوعا در بین مسلمانان و خصوصا شیعیان در نقاط مختلف جهان با برپایی مراسم عزاداری به اشکال مختلفی سوگواری می کنند، برپایی این نوع سوگواری ها در مذاهب اهل سنت نیز رواج دارد.

در افغانستان، ایران، عراق و بعضی از کشورهای دیگر این مراسم بصورت برپایی دسته های عزاداری در مساجد و تکیه خانه ها عزاداری می شود اما در بین سایر ادیان و مذاهب نیز رسوم مختلفی برای سوگواری در ایام وجود دارد که در نوشته زیر به آن خواهیم پرداخت.

از ارامنه ایران که به احترام هموطنان خود در محرم سیاه می‌پوشند تا زرتشتیان که امام سوم شیعیان را داماد ایرانیان می‌دانند (زیرا او همسر شهربانو، دختر یزدگرد بوده)، جوامع مسلمان و غیرمسلمان در اقصی نقاط جهان مراسم عاشورا را به شیوه خود برگزار می‌کنند.

امام حسين عليه‌السلام و قيام عاشورا بازتاب‌هاي مختلفي در عرصه‌ افكار عمومي و اهل علم داشته است. اهل سنت همپاي شيعيان نسبت به اين حادثه واكنش نشان داده‌اند. امام حسين عليه‌السلام و قيام عاشورا از نقطه‌نظرات مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

 

تقریبا در تمام کشورهای عربی رسم بر این است که مسلمانان، اعم از شیعه و سنی در روزهای تاسوعا و عاشورا به مسجد می‌روند، نماز جماعت می‌خوانند، روزه می‌گیرند و نذری می‌دهند.

در جهان عرب، شمال آفریقا، قفقاز و حتی پاکستان و افغانستان، در مناطق کاملا سنی‌نشین، عزاداری روز عاشورا انجام می‌شود.

بحرین

در بحرین، از قدیم روز عاشورا تعطیل و حسینیه های آن که ماتم نامیده می شود، در ایام محرم به شدت فعالند.

سوریه

با توجه به این که دمشق مرکز خلافت امویان بوده و به طور کلی مردم آن جا نیز به اموی بودن شهرت داشته اند، در ابتدا مراسم عزاداری چندان رونقی نداشت ولی بعدها، با توجه به نزدیکی آنان به کشور لبنان که شیعه درآنجا گرایشی قوی بود و نیز وجود مرقد حضرت زینب(س) و حضرت رقیه(س)، عزاداری امام حسین(ع) شور خاصی یافت و امروز نیز چنین است؛ البته در عهد حمدانیان وضعیت به مراتب بهتر گزارش شده است.

لبنان

سابقه شیعه گری، در لبنان، تا زمان ابوذر امتداد دارد. امروزه لبنان شیعیان معتقدی دارد، ولی در زمان امویان، به سختی تحت فشار بودند. اندک اندک با باز شدن فضا اجتماعی سیاسی، عزاداری نیز رونق یافته و امروزه عزاداری های بسیار خوبی در آن جا، به ویژه در مناطق جبل عامل که سابقه طولانی در این باره دارند، انجام می شود.

اندونزی

برخی جوامع اهل سنت در جنوب شرقی آسیا مراسم عاشورا دارند. در اندونزی در روز عاشورا به یادبود شهادت امام حسین مراسمی به نام «تابوت‌کشی» دارند و درست به مانند شیعیان در این روز نذر و نیت می‌کنند. آنها به همراه سوگواری معمول روز عاشورا، اغلب این روز را روزه می‌گیرند.

ترکیه

در ترکیه که یک کشور عمدتا سنی با شیعیان علوی است، عاشورا یک فرهنگ خاص ملی و مذهبی است و نام آن به ویژه یادآور گونه‌ای شیرینی است که در این روز صرف می‌شود. مردم ترکیه در روز عاشورا نوعی غذا به نام «عاشوره» درست می‌کنند و به عنوان نذری به دیگران، به ویژه فقرا می‌دهند. بعضی از مردم نیز در این روز روزه می‌گیرند.

در مصر نیز نظیر همین خوراکی به نام «عاشورا» تهیه می‌شود.

در ترکیه همزمان با عاشورا از ساخته شدن کشتی نوح هم صحبت می‌شود. این به آن دلیل است که پایان طوفان نوح نیز به روز عاشورا منتسب شده ‌است.

آسیای میانه

برخی از مسلمانان سنی در آسیای میانه روز دهم محرم را «عاشوری» می‌نامند و علم‌هایی در روز عاشورا حمل می‌کنند. برخی از مردم هم به فقرا نذری می‌دهند.

هندوستان

تاریخ عزاداری در هند، به پیش از استیلای سلطان محمود غزنوی می رسد. شیعیان و سنّی های معتقد به امام حسین(ع) و حتی دیگر فرقه ها، در روزهای محرم در مکان هایی به نام امام باره که ضریح ائمه است، جمع می شوند و به عزاداری می پردازند. تعزیه و شور خاص هندیان به حدّی است که گاه عزاداری ایشان، تا اربعین سیدالشهدا ادامه می یابد.

فیلیپین

در فیلیپین نیز عاشورا به شکل پرشکوهی برگزار می گردد. در سال 1310 ه.ق، عده ای از نوادگان امام صادق(ع) برای تبلیغ از عراق وارد سوماترا شدند . نیز در اوایل قرن پانزدهم، یکی از سادات، به مالاکا رفت و پس از ازدواج با دختر حاکم آن دیار، به خلافت رسید و بازماندگانش تا چهار قرن در آن جا حکومت کردند.

بنگلادش

شاید جالب‌ترین نوع عزاداری عاشورا در میان سنی‌ها مربوط به بنگلادش باشد که یک کشور عمدتا سنی‌نشین است.

سوای مناطق شیعه‌نشین، در برخی از مناطق تماما سنی‌نشین بنگلادش هم مراسم عاشورا به همان شکل عزاداری شیعیان انجام می‌شود. در منطقه «شورابوی» از توابع «هوی گنج سیلهت» در شمال شرقی بنگلادش از صدها سال پیش در روزهای دهه محرم و به ویژه تاسوعا و عاشورا از حدود ۳۰ روستای پیرامون آن، زنان و مردان ضمن راهپیمایی به سوگواری می‌پردازند.

سوگواران شامل زن مرد و کودک که همگی از پیروان اهل سنت هستند در ایام عاشورا به یاد شهدای کربلا روزه‌دار و پا برهنه می‌شوند و به سینه‌زنی و مرثیه‌خوانی می‌پردازند.

از دیگر مناطقی که مراسم عاشورا در آن برگزار می‌گردد شهر مانیک گنج است که راهپیمایی عاشورا در آن از ۸۰ سال پیش رایج شده است. جالب اینجاست که در کل این منطقه حتی یک خانواده شیعه نیز زندگی نمی‌کند.

روز عاشورا در کل بنگلادش تعطیل عمومی است. رئیس جمهور و نخست وزیر پیام تسلیت صادر می‌کنند و رادیو و تلویزیون برنامه ویژه عزاداری پخش می‌کند. مردم عموما این روز را روزه می‌گیرند واز خوردن هر نوع غذا و یا انجام عملی که حاکی از خوشحالی و سرور باشد خودداری می‌کنند.

در مراکش روزهای تاسوعا و عاشورا و در الجزایر تنها روز عاشورا تعطیل رسمی است.