سیگار: برای نخستین بار صادرات افغانستان به پاکستان بیشتر از واردات شد

بر اساس گزارش بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سی‌گار)، برای اولین بار صادرات افغانستان به پاکستان بیشتر از واردات از این کشور شده است.

سیگار در تازه‌ترین گزارش خود نوشته است که از ژوییه سال ۲۰۲۱ تا ژوییه سال ۲۰۲۲ افغانستان مازاد ۷۹ میلیون دلاری صادرات به پاکستان داشته است.

بر اساس این گزارش، افغانستان در این بازه زمانی ۷۹۶.۴ میلیون دلار کالا به پاکستان صادر کرده و در همین مدت، ۷۱۷ میلیون دلار کالا نیز وارد کرده است.

بیشترین صادرات افغانستان را محصولات سوختی تشکیل داده است که شامل زغال‌سنگ و نفت می‌شود. همچنین، نساجی و میوه تازه و خشک نیز جزو اقلام صادراتی افغانستان به پاکستان است. اما افغانستان در همین مدت از پاکستان مواد غذایی، دارو و چوب وارد کرده است.

مقام‌های وزارت معادن و نفت طالبان گفتند تنها روزانه در حدود ۱۰ هزار تن زغال‌سنگ به پاکستان انتقال می‌یابد. سی‎گار گفت روزانه صدها کامیون حامل زغال‌سنگ از سه گذرگاه اختصاصی مرزی وارد پاکستان می‌شود.

در همین حال، مقام‌های طالبان و دولت پاکستان گفتند در حال چانه‌زنی برای افزایش واردات زغال‌سنگ از افغانستان‌اند و می‌خواهند شیفت کاری ۱۲ ساعته در این گذرگاه‌های مرزی را افزایش دهند تا کامیون‌های بیشتری وارد خاک پاکستان شود.

افزایش بی‌رویه صادرات زغال سنگ افغانستان برای تامین مخارج طالبان

پاکستان در حال حاضر به مقصد اصلی صادرات زغال‌سنگ افغانستان تبدیل شده است. هرچند چین نیز خریدار زغال‌سنگ افغانستان است، اما با توجه به نزدیک بودن مسیر پاکستان، زغال‌سنگ در حال حاضر یا به پاکستان ارسال می‌شود یا در بازار داخلی خود افغانستان به فروش می‌رسد. کشور پاکستان برای تامین انرژی خود به کشورهای خارجی وابسته است.

بخشی از کارخانه‌های تولید انرژی در پاکستان نیاز به مواد سوختی دارند که اکثرا زغال‌سنگ‌اند. به همین دلیل، دولت پاکستان تسهیلات زیادی را برای واردات زغال‌‌سنگ از افغانستان مهیا کرده است. با این حال، زغال‌سنگ افغانستان در ابتدا با قیمت بسیار ارزان خریداری می‌شد.

دولت پاکستان در یک سال گذشته، هر تن زغال‌سنگ را به قمیت ۸۰ دلار که چندین برابر ارزان‌تر از نرخ جهانی بود، خریداری کرده است. با رسانه‌ای شدن این موضوع، طالبان قیمت هر تن زغال‌‌سنگ را بالا بردند و به ۲۸۰ دلار رساندند. با این حال، هنوز هم این قیمت حدود ۴۰ دلار کمتر از نرخ بازار جهانی زغال‌سنگ است.

اما افغانستان خود نیز به تامین انرژی وارداتی نیاز دارد. به طور کلی، افغانستان انرژی مورد نیاز خود را از کشورهای همسایه نظیر ایران، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان تامین می‌کند.

به تازگی، مقام‌های طالبان در سفری که به روسیه داشتند، قرارداد خرید مواد سوختی و نفت را با این کشور امضا کردند. بر اساس مفاد این قرارداد، روسیه سالانه حدود ۱ میلیون تن بنزین، ۱ میلیون تن گازوئیل، ۵۰۰ هزار تن گاز مایع و همچنین ۲ میلیون گندم به افغانستان صادر خواهد کرد. این قرارداد در حال حاضر، به‌صورت آزمایشی طی یک دوره نامشخص اجرا خواهد شد، اما در صورت رضایت دو طرف از این قرارداد، بعدا به صورت دائمی اجرایی خواهد شد. روسیه برای صادرات این مقدار کالا تخفیف ۳۰ درصدی برای افغانستان در نظر گرفته است. نورالدین عزیز، وزیر بازرگانی و صنایع رژیم طالبان، به رسانه‌ها گفت از آنجایی که روسیه دوست نزدیک طالبان است، افغانستان قرار داد فعلی را با این کشور امضا کرده است.

با این حال، گزارش‌هایی نیز وجود دارد که مقام‌هایی از طالبان نفت خریداری‌شده از روسیه را به پاکستان منتقل می‌کنند. این مواد به‌دلیل خرید ارزان آن بازار خوبی دارد و سودی را نیز نصیب فروشندگان آن می‌کند. بر اساس گزارش‌های تاییدنشده‌ای، دولت روسیه به‌دلیل آگاهی از انتقال این مواد، ارسال آن به افغانستان را متوقف کرده است.

پاکستان در حال حاضر به مقصد اصلی صادرات افغانستان تبدیل شده است. به‌دلیل تحریم‌های جهانی علیه طالبان و به رسمیت شناخته نشدن این گروه از طرف دولت‌های جهان، امکان تعامل اقتصادی با کشورهای دیگر در حال حاضر وجود ندارد. طالبان ناگزیرند تا برای کالاهای تولیدی افغانستان همچنان به بازارهای پاکستان رو بیاورند.