سفر لاروف به هند و پاکستان و بازگشت صلح آمیز روسیه به آسیای جنوبی

برخلاف سال های گذشته، اینک ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دلیل محسوسی برای بازدید از پاکستان دارد.
سرگئی لاروف، وزیر امور خارجه و ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، قرار است این هفته به هند و پاکستان سفر کنند. آن طور که بیشتر رسان ها گزارش داده اند این سفر بی نهایت مهم است چون با هدفی فراتر از پروسه صلح افغانستان و برای مقدمه چینی سفر رئیس جمهور ولادمیر پوتین در تابستان پیشرو صورت می گیرد. اگرچه هر دوی این اهداف بسیار مهم هستند اما هدف واقعی سفر مقامات عالی رتبه روسی به آسیای جنوبی توسعه دیدگاه روسیه در طرح «مشارکت اوراسیای بزرگ تر(جی ای پی)» عنوان شده است. اوراسیا تقریبا یک چهارم جمعیت جهان را در خود جای داده و این واقعیت سبب شده نقش مهمی را در این چارچوب بازی کند و در قرن بیست و یکم از ظرفیت های اقتصادی امیدوار کننده ای برخوردار باشد.

از باب ارائه تازه ترین و کامل ترین اطلاعات به خوانند گان، باید گفت در «مشارکت اوراسیای بزرگ تر» ایده یکپارچه سازی اقتصادی با استفاده از راه ها و امکانات صلح آمیز مطرح است. «جی ای پی» به طور کامل با آنچه چین در «ابتکار کمربند و جاده» دنبال می کند، همسو می باشد با این تفاوت که مشارکت اوراسیای بزرگ تر پیش بینی می کند روسیه در این پروسه نقش بزرگ تری ایفا خواهد کرد. قدرت های بزرگ اوراسیا به تازگی با استفاده از توانایی های بالای دیپلماتیک خود تلاش کرده اند بین «جفت رقبای مختلف منطقه» از جمله ارمنستان و آذربایجان، چین و هند، ایران و عربستان سعودی و سوریه و ترکیه تعادل ایجاد کنند. محیط آسیای جنوبی در سال های اخیر شاهد احیای همکاری های استراتژیک روسیه-هند و رشد سریع روابط روسیه و پاکستان بوده است. می توان گفت تا اینجای کار اقدامات متعادل سازی ژئو استراتژیک روسیه تا حد زیادی موفق بوده است اما همین اقدامات در مواجه با شرایط متغییر نیازمند بازنگری منظم می باشد.

تاکنون ، عمل “متعادل سازی” ژئواستراتژیک روسیه تا حد زیادی موفقیت آمیز بوده است ، اما در مواجهه با تغییر شرایط نیاز به بازخوانی مجدد منظم دارد. سفر وزیر خارجه لاوروف در پس زمینه چندین تحول جالب اتفاق می افتد. سفر وزیر امور خارجه روسیه به آسیای جنوبی در پس زمینه چندین تحول موجود انجام می شود. از مهمترین این تحولات باید به «پیشرفت های اخیر صورت گرفته در مورد پروسه صلح افغانستان پس از نشست تازه مسکو، نهایی شدن یک توافق کاهش خشونت همزمان بین چین و هند در ماه فبروری و آتش بس تعجب برانگیز هند و پاکستان و کاهش نسبی خشونت بین هند و پاکستان روی قضیه کشمیر در ماه گذشته» اشاره کرد. مورد آخر همچنین با رونمایی استراتژی بزرگ چند قطبی پاکستان در گفت و گوی امنیتی اسلام آباد، همزمان شده بود.

با توجه به برخی چشم اندازهای مکمل، می توان گفت سرگئی لاروف در سفر خود به جنوب آسیا در کنار موضوع صلح افغانستان، چندین موضوع مهم دیگر را نیز مطرح و در مورد آنها گفت و گو خواهد کرد. سرگئی لاروف در سفر به هند به احمال زیاد به میزبان خود در مورد سفر تازه اش به چین توضیحاتی ارائه خواهد کرد و از تلاش های دهلی نو در زمینه «توافق تنش زدایی همزمان» که در ماه فبروری صورت گرفت، تشکر خواهد نمود. هدف از این اقدام تلاش برای حفظ و احیای ساختار روسیه-هند-چین می باشد.علاوه بر این، لاروف احتمالا پایبندی هند به قرار داد برنامه ریزی شده خرید سیستم دفاع هوایی اس-۴۰۰ علی رغم تهدیدات تحریمی امریکا را بررسی خواهد کرد. بحث در مورد کریدور دریایی

ولادیویستوک-چنای (VCMC) ) به ویژه بخش انرژی آن نیز از سوی دو طرف مطرح خواهد شد.
سرگئی لاروف در سفر به پاکستان به احتمال زیاد «استراتژی بزرگ چند قطبی تازه مطرح شده پاکستان» و چگونگی هماهنگی آن با مشارکت اوراسیای بزرگ تر روسیه را بررسی خواهد کرد. قرارداد خط آهن پاکستان-افغانستان-ازبکستان و چگونگی تبدیل شدن این خط آهن به هسته همکاری های بیشتر کریدور اوراسیای مرکزی(CEC) برای اتصال اقیانوس های قطب شمال و اقیانوس هند که ولادمیر پوتین برای اولین بار در اکتبر سال ۲۰۱۹ مطرح نمود، نیز به احتمال زیاد در سفر لاروف به پاکستان مطرح می شود. هرگونه پیشرفت در این زمینه می تواند موجبات سفر ولادمیر پوتین به پاکستان پس از سفر برنامه ریزی شده وی به هند در تابستان پیشرو و امضای قرار داد مربوطه و همین طور افتتاح خط لوله گاز استریم پاکستان را فراهم کند. این سفر به پیش برد اقدامات متعادل سازی روسیه نیز کمک خواهد کرد. با این وجود انتظارات در مورد سناریوی فوق باید تعدیل شوند نه اینکه به طور کامل رد گردند.

با این وجود ، انتظارات در مورد سناریوی فوق باید تعدیل شود ، اما آنها نیز نباید به طور کامل رد شوند. همکاری و ارتباط دیپلماتیک نزدیک روسیه با پاکستان سبب شده مسکو بتواند در پیش برد پروسه صلح افغانستان نقش مهمی ایفا کند. روسیه اگرچه هنوز طالبان را هنوز در لیست گروه های تروریستی خود حفظ کرده، اما به تازگی با این گروه تماس هایی نیز داشته است. این دستاورد توانسته جایگاه روسیه به عنوان یک صلح ساز در اوراسیا را تقویت کند و تا حد زیادی استراتژی متعادل سازی این کشور در بعد دیپلماتیک ر ا توسعه دهد. در این راستا باید گفت باز شدن دروازه ها به روسیه بدون حضور پاکستان تقریبا غیر ممکن است اگرچه صلح و اتصال منطقه ای اما از آرزوهای قاطع پاکستان می باشد.

علاوه بر این، برخلاف سال های گذشته، ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه اکنون دلیل محکمی برای سفر به پاکستان دارد. شروع برنامه ریزی شده احداث خط لوله گاز استریم پاکستان در تابستان پیشرو فرصت مناسبی برای رهبر روسیه است تا سرانجام سفری به پاکستان و کشورهای آسیای جنوبی داشته باشد. در سال های اخیر این معامله چند میلیارد دالری یکی از بزرگترین پروژهای مربوط به انرژی ست که روسیه به دست آورده است. پروژه مذکور گل سرسبد پروژه های روسیه در منطقه می تواند به حساب آید و نشانه روابط در حال گسترش روسیه و پاکستان به حساب آید. سرمایه گذاری بیشتر روسیه در اقتصاد پاکستان در آینده در صورتیکه کریدور اوراسیای مرکزی موفق از آب درآید، ممکن است افزایش یابد.

حتی اگر رئیس جمهور پوتین بعد از سفرش برنامه ریزی شده اش در اواخر تابستان پیشرو به هند از پاکستان نیز دیدن نکند، سفر سرگئی لاروف، وزیر امور خارجه روسیه، به جنوب آسیا در هفته جاری بی نهایت مهم ارزیابی می شود چون نشان می دهد روسیه چقدر به ادغام منطقه در برنامه «مشارکت اوراسیای بزرگ تر» خود اهمیت می دهد. از سویی هم با توجه به شرایط متغییر حال حاضر از جمله برنامه تنش زدایی دو گانه هند با چین و پاکستان و پیشرفت های به دست آمده در پروسه صلح افغانستان این سفر نوعی بازنگری عملی در اقدام متعادل سازی استراتژیک روسیه به حساب می آید. بنابراین، می توان گفت روسیه پس از چندین دهه غیبت با روشی به مراتب سازنده تر از گذشته به آسیای جنوبی بازگشته است. در روش تازه روسیه تعصبات کمرنگ تر است و به هماهنگی صلح آمیز اوراسیا توجه ویژه شده است.

منبع