روزهای تلخ و طنزِ صادرکنندۀ دموکراسی!

ایالات متحده امریکا هم خود را بزرگ‌ترین «دموکراسی» جهان می‌خواند و به آن مباهات می‌کند و هم خود را منبع صدور و ترویج دموکراسی و حقوق بشر به دیگر کشورها (و لو با لشکرکشی و ویرانی و بمباران) می‌داند و هم کشورهای مخالف با سلطه‌طلبی و هژمونی امریکا (چین، روسیه، بلاروس، کرۀ شمالی، ونزوئلا، کوبا، ایران، سوریه و …) را غیر دموکراتیک و استبدادی می‌خواند و از مردم‌سالاری به عنوان یک چماق علیه آنها استفاده می‌کند.

اما این روزها، معلم و مروّج دموکراسی و صادرکنندۀ خشونت‌بار مردم‌سالاری، چندان روزگار خوشی ندارد و تمام ادعاها و شعارهایش به مضحکه‌ی بین المللی تبدیل شده است. انتخابات ۲۰۲۰ امریکا با هزینۀ ۱۴ میلیارد دلاری، نه تنها بر اعتبار و اشتهارِِ این مدعی و منادی دموکراسی نیفزود؛ بلکه آسیب‌ها و شکنندگی‌های مردم‌سالاری و نظام سیاسی ایالات متحده را برملا ساخت.

در نخستین مناظرۀ انتخاباتی آنگاه که دو نامزد رقیب، همدیگر را دروغگو، فریبکار، کودن و احمق خواندند و مکرراً با قطع سخنان طرف مقابل، تعبیر توهین‌آمیز «خفه شو» را برای همدیگر به کار بردند؛ از همین‌جا بی‌اخلاقی‌ها و بی‌ادبی‌های سیاسی و رسانه‌ای در دموکراسی امریکایی کلید خورد.

در جریان برگزاری انتخابات، بارها سخن از تقلّب و تخلّف گسترده و سازمان‌یافته به میان آمد. یکی از ثبت پانزده هزار رأی به نام مردگان در یکی از ایالت‌ها سخن گفت. دومی از پیدا شدن آرای یکی از نامزدها در سطل‌های زباله در ایالت دیگر سخن به میان آورد. سومی مدعی شد که گویی ماشین‌های چاپ برگه‌های رأی به نفع یکی از نامزدها فعالیت می‌کنند. ترامپ صریحاً اعلام کرد که صدها هزار رأی او را دموکرات‌ها دزدیده‌اند.

هنگام شمارش آراء نیز اتهام‌زنی‌ها، تنش‌ها و اردوکشی‌های خیابانی آنچنان فضا را ملتهب و جامعه را دو قطبی و آمادۀ انفجار نمود که برخی تحلیل‌گران از احتمال بروز جنگ داخلی و درگیری‌های خیابانی در امریکا سخن گفتند. اکنون که شش روز از برگزاری انتخابات می‌گذرد، تا کنون هر دو طرف مدعی پیروزی با رأی بالا هستند و ترامپ در آخرین توئیت خود، دموکرات‌ها را دزد و فاسد خوانده است.

کشوری که مردم‌سالاری و نظام انتخابات در درون خودش با اینهمه آسیب‌پذیری و شکنندگی مواجه است تا آنجا که برندۀ رقابت باید با حکم دادگاه مشخص شود؛ چگونه و با چه منطقی به دیگران درس دموکراسی می‌دهد و خود را معلم و مروّج مردم‌سالاری در دیگر کشورها می‌پندارد؟ انتخابات پرهزینه و پرجنجالِِ ۲۰۲۰ امریکا، پرستیژ و اعتبار آن صادرکنندۀ دموکراسی را به شدّت زیر سئوال برد و نشان داد که هیمنه و هژمونی جهانی امریکا رو به افول است.

مسیح ارزگانی