رشد زبان ها، نه تقابل و سرکوب

۲ حوت/۲۱ فبروری برابر است با روزجهانی “زبان مادری”. به بیان زبانشناسان “زبان، بازتاب‌دهنده فرهنگ مردمی است که به آن زبان سخن می‌گویند، پدیده‌ای است که هم‌چون موجودی جاندار با مردمان خود زندگی می‌کند، آنها را در بازگو کردن دنیای‌شان یاری می‌دهد،در کنارشان می‌بالد و تغییر و تحول پیدا می‌کند و حتی گاهی می‌میرد. مرگ هر زبان به معنای مرگ گوشه‌ای از فرهنگ بشری است. “

با درک اهمیت زبان و طبیعتا جایگاه و نقش زبان مادری در رشد فرهنگی و پویایی هویت جامعه ها و شکو فایی عواطف انسانی، مسئولیت و رویکرد دولت ها و فعالیت نهادهای مربوط، کاملا روشن می شود.

سخن کوتاه، با تاسف در کشور ما از دیر زمان، حداقل از دوره امانی، سپس دوره تاریک نادرخانی و پس از آن در دوره های صدارت و ریاست جمهوری محمدداوود خودکامه، و حتا در دوره های اخیر، سیاست و جهت گیری اصلی حکومت ها افزون بر تحمیل استبداد و عقب نگهداشتن همه جانبه جامعه، در ارتباط با زبان های مادری در افغانستان نیز، سیاست و رویکرد سرکوب و تقابل زبان ها پیش برده شد. حتا همینک در دوره به اصطلاح دموکراسی به جز برخی اقدام های کوچک نمادین، فرعی و منحرف کننده، هنوزهم تحت تاثیر سیاست های منحط و انحصارطلبانه گذشته، با تمسک به عنوان خودساخته و دروغین ترمنولوژی ملی، سعی می گردد که رویکرد سرکوب و تقابل زبان های مادری دنبال گردد. به همین جهت با قاطعیت می توان مدعی شد که بخشی از ریشه ها و عوامل بحران سیاسی و شکاف ها و فاصله های اجتماعی کنونی در کشور را، باید در سیاست ها و رویکردهای سرکوبگرانه و تقابل آمیز زبان های مادری، بجای به رسمیت شناختن و رشد آن ها جستجو کرد.

بنابراین یکی از راه های عبور از عمق بحران روز افزون کنونی و کاهش تضاد و فاصله های اجتماعی، و حتا از بین بردن عدم شناخت های فرهنگی و اجتماعی متکثر و بدفهمی ها و بدبینی های موجود درجامعه، اینست که:

اولا، تمام زبان های مادری کشور برسمیت شناخته شوند.

دوما، حکومت مسئولیت دارد که اقدام های جدی، اساسی و واقع بینانه را در زمینه رشد فرهنگی و علمی جامعه بطور کلی و در ارتباط با زبان های مادری بطور اخص روی دست گیرد.

سوما، در سیاست گذاری و رویکرد کلان ملی از جمله در قانون اساسی، تدوین قوانین داخلی، لوایح و مقرره ها و برنامه های آموزشی باید رویکرد رشد زبان های مادری به معنای واقعی کلمه در پیش گرفته شود؛ و از اتخاذ هرگونه روشی در جهت سرکوب، ایجاد محدودیت و تقابل و تحمیل زبان های مادری و ملی پرهیز شود.

چهارما، اصلاحات واقعی در زدودن مفاهیم، واژه ها و اصطلاحات در قانون اساسی، قوانین داخلی و مقرره ها و لوایح و حتا متون آموزشی که مانع رشد زبان های مادری می شوند، و زمینه تقابل و برتری جویی را بوجود می آورد از مجاری آن تطبیق گردد؛ در غیرآن همه ادعاهای آرمانی و ارزش محورانه بی بنیاد، عوامفریبانه و بحران زا خواهد بود، آنگونه که تاکنون بوده است.

شکور اخلاقی