درنگی بر وضعیت موجود

در اکثر کشورهای که در آن ویروس کوید ۱۹ در حال شیوع است یا در معرض تهدید قرار دارند، دروازه های مساجد را بسته اند و جمعه و جماعات تعطیل و زیارات حرم و دیر و کلیسا را ممنوع کرده اند؛ عده ای کثیری از علما و مراجع تقلید، با این ممنوعیت، همراهی کردند و برای مردم هم توصیه کردند که جای بسی مسرت و خوشحالی است و خوب است که فقهای بزرگ، در بسیاری از ابواب مختلف فقهی و مسایل مستحدثه که این همه اختلاف نظر دارند، از کارشناسان مربوط آن مساله کمک گیرند.

اما عده ای هم بودند که سخت در برابر بستن دروازه های حرم و مسجد موضع گرفتند و شلوغ کردند و به زور وارد زیارت حضرت معصومه در قم شدند و در مشهد الرضا نیز تجمع کردند و بنرها را پاره کردند و از نرده ها رد شدند… موضع گیری این عده ای قلیل، معلوم است و همواره هم برعکس مصالح مردم و جامعه حرکت کرده اند چون این ها بیشتر از لندن و امریکا دستور می گیرند. در میان علمای اهل سنت، با بسته شدن کعبه و مسجد النبی، عده ای از سلفی مشربان اعتراضات زیادی کردند و حس دینی مردم را تحریک کردند که نگذارند درهای مساجد بسته شود و برای حکومت ها نیز هشدار دادند و به عقیده ای اینها، شهری که مساجد در آن بسته باشند، اهل آن شهر، کافر و مرتد هستند…

راجع به این موضوع، چند چیز قابل یادآوری است
۱ – دین و دیانت، به اصلاح درونی مردم می پردازند. تلاش دین آن است که مردم از نگاه اعتقاد، انجام درست مناسک دینی، عبودیت و خدا پرستی نهایت تلاش شان را بکنند و تا باشد، که نتیجه ای این کار، منجر به اصلاح دنیای مردم گردد. شکی نیست که شخص زاهد و خداجو، اذیت و آزار به خلق الله نمی رساند. شریعت و دین، انسان را از مراجعه به طبیب و پزشک، منع نه کرده بلکه توصیه هم کرده است. درست است که معنویت و توجه به خدا، می تواند بسیاری از آلام روحی را مداوا کند و تجربه شده و تردیدی هم در آن نیست اما امراض جسمی را باید اطباء همین دنیا تداوی کنند. در صدر اسلام، حارث/حرث بن کلده از طایف، طبیب معروفی آن زمان بود، پیامبر گرامی اسلام هیچ گاهی نگفت که دین ما به طبیب نیاز ندارد یا همه داروها نزد من است، بلکه گاهی به عیادت اصحابی میرفت که مریض بودند و توصیه می کرد که ابن کلده را بخواهید که دواء و دارو را می فهمد تا مداوا نماید. در نتیجه باید انتظار ما از زیارت گاه ها، مشاهد مشرفه و طواف حرم الهی، تسکین آلام روحی، شفای جان باشد زیرا که «جان که دیگر شد جهان دیگر شود».

۲ – علت شکست کلیسا و تفکیک امور خدا و قیصر، ریشه در انحصار طلبی پاپ ها داشت. آنها معتقد بودند، دین همه کاره است و از سیر تا پیاز جامعه را باید از دیر و کلیسا بجویید و هرکه خلاف آن را ادعا کند، محکوم به کفر است. و کردند هرآنچه در توان داشتند؛ دانشمندان را کشتند و سوزاندند و مجبور به توبه کردند… این تجربه را در جهان اسلام، عده ای از سلفیون و اخباریون جدید تکرار می کنند و در مقابل نوآوری و مسایل روز و در برابر توصیه های پزشکان می ایستند و مخالفت می کنند و معتقدند، هرچه در این جهان است، از حدیث منسوب به نبوی و قرآن خارج نیست. این ها حتی امور بدیهی اسباب و مسببات را ندیده می گیرند. به اعتقاد آنها علت و معلول مطابق میل آنها می چرخد. تندروهایی جدید از اخباری های شیعه، می گویند حرم امامان که دارالشفاء ست را چرا بستند؟ این خیانت است و ویروس و وباء، در حرم ائمه علیهم السلام نیستند و وارد نمی شوند. این ها فراموش کردند که زیارت ائمه ع برای ازدیاد معنویت و معرفت و تفکر است. بلی حرم ائمه (ع) دارالشفاست، اما دارالشفای فکری و ذهنی، آن هم برای کسی که خواهان تغییر و تشفی باشد.

۳ – موضع گیری های عاقلانه، در برابر امراض ساری، نشان میدهد که جهان به عقلانیت و معرفت در حرکت است و این سیر و تطور، نوید بخش خوبی است که یقینا هرچه زمان بگذرد، مردم از نگاه تدین و تعقل، بهتر از مردم قرون گذشته است.

۴ – هر بلای طبیعی، شروآفت از طرف خداوند نیست. یعنی این که گاهی تبلیغ می شود، امراض مسری مثل کرونا، نتیجه گناه و خطای مردم است. این مرض چه از ساخته ای بعض کشورها باشد یا از خوردن حشرات برخاسته باشد یا هردلیلی دیگری داشته باشد، نمی توان آن را مامور خداوندی دانست و این نشان ضعف خواهد بود وقتی چیزی را ندانسته و یا مهار نتوانستند آن را منتسب به خداوند می کنند؛ تردیدی نیست که خدا ارحم الراحمین است و در عذاب الهی، خشک و تر یکجا نخواهد سوخت. و این نتیجه زیستن در جهان طبیعت است؛ یعنی بلا و مصیبت و نکبت و مرض، ملازم با همین جهان است و اگر سیل است یا زلزله است یا طوفان، همه و همه در این دنیا وجود دارد «لقد خلقنا الانسان فی کبد».

۵ – انسان وارسته عارف به حق، ضمن این که اعتقاد به اسباب و مسببات دارد، اما نگاه بسی والاتر و با ارزش تری نسبت به سرنوشت خودش دارد؛ توکل و توسل او به خدا هست و این چیزی است که وحشت و ترس انواع بلا و امراض را آسان کرده و تسکین روحی و آرامش قلبی برای او می بخشد.
من یتوکل علی الله فهو حسبه

علی ظفر یوسفی