درضرورت مرور انتقادی تاریخ و سازندگی دیالوگ

اکنونِ ما در گذشته ریشه دارد و آینده نیز محصول امروز است. گذشته‌ی ما، عبرت امروز و پل عبور فردای ماست؛ اما هیچ جامعه‌ای بدون مرور انتقادی تاریخ خویش، قادر به عبرت گرفتن از خطاهای گذشته نخواهد بود.

با غفلت از بازاندیشی در کردار خود و گذشتگان‌مان و در فقدان بازخوانی تاریخ خویش، راه فردا را نیز گم خواهیم نمود، در برهوت خودساخته و ستایش خویش سرگردان خواهیم بود و تاریخ ما تکرار خواهد شد. رویکرد تاریخی در افغانستان مغفول مانده و نگاه جامعه‌شناختی سیاسی در این جامعه بسیار غریب واقع شده است.

هیچ جامعه‌ای بدون هرمنوتیک مضاعف و نظارت تأملی بر تاریخ خویش و نقد و ارزیابی گذشته، نمی‌تواند وضعیت حال خود را بسازد و یا مسیر درست آینده خود را بیابد. کارگزاران سیاسی که متعلق به هر ایل و تباری باشند، معصوم نیستند و هیچ کسی فراتر از نقد نیست، مهم آن است که منصفانه و با ادبیات فاخر و علمی، کارکردهای گذشتگان‌مان را بدون سوگیری‌های قومی و قبیله‌ای مورد بررسی، نقد و ارزیابی قرار دهیم تا از مسیر این مطالعه‌ و ارزیابی، برای آینده راه حلی بجوییم. نقد یک کارگزار سیاسی و یا نگاه انتقادی به تاریخ، نباید دشمنی با یک قوم یا خصومت با بخشی از جامعه تلقی شود. متأسفانه که بازار نقد در افغانستان کساد است و جای آن را نق‌نق‌های کودکانه و زهرنوشت‌های عقده‌مندانه با ادبیات زننده گرفته است.

ما باید به دیالوگ و نقد علمی روی بیاوریم و از مسیر دیالوگ سازنده و نقدهای منصفانه است که به راه حل مشترک خواهیم رسید.

محمد شفق خواتی