درباره مسوده منسوب به طالبان چه می‌دانیم؟

از دیروز تاکنون سندی به زبان پشتو در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که گویا مسوده و پیش‌نویس دولت آینده طالبان است. این مسوده دارای ۱۷۹ ماده بوده که در ۴۰ صفحه در فایل پی‌دی‌اف تنظیم شده است. زیربنا و شالوده این مسوده را یکی از مسوده‌های دوره حاکمیت طالبان تشکیل می‌دهد که با سقوط رژیم طالبان، اجرایی نشد. در بهار سال گذشته، طلوع‌نیوز مدعی شد که به سندی دست یافته است که نقشه‌راه دولت آینده طالبان است اما سخنگوی این گروه ضمن رد این ادعا گفت که طالبان چنین سندی را تنظیم نکرده‌اند و احتمالاً این سند همان سندی است که در زمان حاکمیت طالبان نوشته شده بود ولی اجرایی نشد.
مسوده‌ای که از دیروز تاکنون موضوع آن مطرح شده است، به روزرسانی و بازبینی همان سند قدیمی است که بخش‌هایی چون مربوط به ریاست جمهوری و شورای ملی به آن اضافه شده است. مهمترین نکات این مسوده به شرح زیر است:
مذهب رسمی افغانستان، مذهب حنفی است
زبان ملی افغانستان، زبان پشتو است
سرود ملی افغاستان، به زبان پشتو است
پرچم افغانستان، بیرق طالبان است

اکنون سوال این است که واقعاً این مسوده توسط طالبان برای دولت آینده تنظیم شده است؟
در مقدمه این پیش‌نویس نکته‌ای ذکر شده که می‌تواند به صحت آن از ناحیه طالبان شک کرد. مثلاً در بخشی از آن آمده است که “نمایندگان مردم در کابل با ملا هبت‌الله بیعت کرده و اصول اساسی امارت اسلامی را تصویب کردند.” از این عبارت چنین برمی‌آید که طالبان در تنظیم پیش‌نویس دولت آینده نقشی نداشته‌اند.

سوال بعدی این است که چه نهادهایی در تنظیم این مسوده نقش داشته‌اند؟
یافته‌های نگارنده نشان می‌دهد که چندین نهاد تمامیت‌خواه، در تنظیم مسوده منسوب به طالبان نقش داشته‌اند. به عنوان نمونه، مرکز مطالعات استراتژیک و منطقه‌ای افغانستان و همچنین کمیته مشورتی و بازسازی افغانستان از تنظیم کنندگان احتمالی مسوده دولت آینده طالبان هستند. مرکز مطالعات استراتژیک در سال ۱۳۸۸خورشیدی در کابل آغاز به کار کرد. «عبدالباقی امین» که سال گذشته بر اثر انفجار بمب مغناطیسی در شهر کابل کشته شد، از بنیانگذاران مرکز مطالعات استراتژیک بود. این مرکز با انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان که توسط «داوود مرادیان» اداره می‌شود، اشتباه گرفته نشود. عبدالباقی دو سال قبل از کشته شدن، رفت‌وآمد به قطر را با هدف تنظیم ساختار دولت آینده افغانستان شروع کرد. وی بارها با اعضای دفتر سیاسی طالبان در دوحه دیدار کرد و نشست‌های متعددی نیز با نهادهای قطری برای تشکیل دولت جدید افغانستان داشت. درباره کمیته یا بورد مشورتی و بازسازی افغانستان هم باید عرض کنم که این نهاد متشکل از مهاجران افغان مقیم اروپا و آمریکا است که نمایندگان آن در سه سال اخیر دیدارهای متعددی با نمایندگان طالبان داشته‌اند. کمیته مشورتی افغانستان، قایل به تمامیت‌خواهی در افغانستان بوده و اولین نهادی بود که در بیانیه‌ای، پیروزی طالبان را تبریک گفت.

سوال سوم را این‌گونه طرح می‌کنیم که چه کسانی در تنظیم مسوده منسوب به طالبان نقش داشته‌اند؟
بازهم تجربه و یافته‌های من نشان می‌دهد که در تنظیم و مشوره‌دهی برای تنظیم مسوده دولت آینده طالبان، افرادی با تفکر بنیادگرایی و تمامیت‌خواهی نقش اساسی داشته‌اند. در این ارتباط می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
گلبدین حکمتیار
محمداسماعیل یون
ذاکر جلالی
محمدعثمان روستار تره‌کی
محمدزمان مزمل
نظرمحمد مطمئن
و تنی چند که چهره‌های رسانه‌ای نیستند.

سوال چهارم را این‌گونه می‌پرسیم که آیا این مسوده مورد تایید طالبان قرار خواهد گرفت؟
طالبان بدون تمایل به اجرایی شدن این مسوده نیستند زیرا مواد به کاررفته در مسوده، حاکمیت مطلق طالبان را در افغانستان تثبیت می‌کند. البته گروه طالبان در خصوص بخش‌های محتوایی مسوده مانند جایگاه ریاست جمهوری، ملاحظاتی هم خواهند داشت. نکته دیگر این که مسوده، به صورت یکجانبه به نفع گروه خاص قومی تنظیم شده است که طالبان برای حفظ ژست بی‌طرفی خود، آن را بدون تغییرات قبول نخواهند کرد. با این همه باید صبر کرد تا طالبان نظر رسمی خود را درباره این مسوده اعلام کنند. حدس من این است که طالبان تنظیم این مسوده را از طرف خود رد خواهند کرد.

محمد مرادی