بازگشت به اصالت

بدون هیچ تردیدی، آنچه که می‌تواند محور قوام و تجمع ما در افغانستان واقع شود، تمرکز بر اعتقادات مشترک است.

از دهه شصت شمسی تا کنون، دو آفت گریبان‌گیر شیعیان افغانستان شد.

تعصب افراطی بر رفتارهای حزبی و قوم گرایی، دو آفتی است که جمع متحد شیعیان را متفرق ساخت و تنه تنومند شیعه را به ساقه های باریک بدل ساخت.

رودررویی نخبگان و چیز فهم های شیعه با تعصب ورزی افراطی به احزابی که اساسا فاقد استانداردهای یک حزب امروزی بودند، آنها را به دشمنان خونین بدل کرد بی آنکه بتوانیم مشخص کنیم مسایل بنیادینی که آنها را از یکدیگر جدا میکرد دقیقا چه چیزی است، و بعد تر که قوم گرایی جای خود را به حزب گرایی داد، عمق این عداوت ها بیشتر شد.

اما ماحصل همه آن رودررویی ها، تکه تکه شدن کسانی بود که قرن‌ها، با عنوان «شیعیان افغانستان» خون شریک بودند و هیچ فشای نتوانسته بود آنها را از یکدیگر جدا کند.

اکنون که طالبان، مقدرات کشور را در دست گرفته اند و به صورت نرم و سخت، دشمنی با شیعه را اظهار و برای نابودی شیعیان اقدام میکنند، و نه از آن احزاب خبری هست و نه گفتمان قومی میتواند راهی برای حفظ بقا باز کند، تنها راه نجات، بازگشت به گفتمان شیعی است.

ما نه از احزاب پیشین خیر دیدیم و نه مسیر ابتر حق خواهی بر مبنای قومیت، برای ما حاصل داشت. اما تجربه چند قرن شیعه بودن به ما نشان داده که با تجمع حول عقاید مشترک شیعی، امکان انسجام داریم و می‌توانیم مطالبه حقوق خود را بر این مبنا استوار نماییم.

به همین تناسب، نیاز داریم تا از گذشته ناموفق و تلخ نیم قرن گذشته عبور کنیم و خوب و بد آن را فراموش کرده و آن را به تاریخ بسپاریم.

عبور از تعصبات حزبی و قومی پیشین، یک نیاز حیاتی برای حفظ بقاست.

به همین تناسب، من اقدام حاج‌ محمد محقق در عبور از آن گذشته را یک اقدام شجاعانه و دقیق در مسیر بقا در آینده میدانم.

پیامی که حاج محمد محقق در سالروز درگذشت مرحوم انوری منتشر کرد، بازگشت به اصالت است. اصالتی که در آن، شیعه بودن محوریت گفتمان است نه تعصب ورزیدن بر عملکردهای حزبی و قومی پیشین.

پیشگام شدن حاج‌ محمد محقق برای عبور از نیم قرن خطای عمومی جامعه که همه بزرگان و نخبگان در آن سهم داشته اند، نشان از هوشمندی دقیق او دارد.

به نظرم، باید این شجاعت را تحسین کرد، آن را به فال نیک گرفت و در جهت توسعه آن به سایر نخبگان هم کوشید.

کسانی که علیه رویکرد اخیر حاج محمد محقق موضع گرفته اند، به احتمال زیاد یا هیچ ادراکی از شرایط موجود و خطر حذف دائمی ندارند یا اینکه همچنان غبار تعصب های حزبی و قومی پیشین، دیده بصیرت آنها را کور کرده است.

سید احمد موسوی مبلغ