درس دوّم| عزیز باشیم!

«مَوتٌ فی عزٍّ خیرٌ مِن حیاهٍ فی ذِلٍّ» (مرگ با عزّت بهتر از زندگی در ذلّت است.)
عرب‌ها به هرچیزی کم‌یاب و نادر که از دست‌رس همگان بیرون باشد عزیز می‌گویند. خداوند که یگانه و دور از دست‌رس است، خود را در قرآن بارها “عزیز” معرفی کرده است. از نظر اسلام، زندگی دنیا کوتاه و مادّی است و ارزش آن را ندارد که مسلمان به خاطر آن تن به ذلّت بدهد. مؤمن در دنیا باید عزیز باشد و در عزّت از خداوند تعالی پیروی کند. عزیزترین موجودی که خداوند آفریده انسان است.
یکی از درس‌های مهم نهضت عاشورا برای انسان‌ها ـ مسلمان یا غیرمسلمان ـ زندگی عزیزانه است. همه قدرت‌ها و ثروت‌های دنیا ارزش این را ندارد که انسان یک ساعت تن به خواری و ذلّت بدهد و یوغ ستمگری را به گردن بگذارد.

هنگام که ستمگری چون یزید، امام حسین (ع) را به بیعت فرا خواند، در جواب او فرمود: «هرگز دست ذلّت به شما نمی‌دهم و هم چون برده‌ها تسلیم شما نمی‌شوم.»

امام حسین (ع) اگر با یزید بیعت می‌کرد، به ثروت و قدرت و مقام می‌رسید و در تحت حکومت باطل و ظالمانه یزید، خود و جوانانش سال‌ها زنده می‌ماندند؛ البته در این صورت دیگر امام حسینی نبود که امروزه جهان او را می‌شناسد. امام حسین (ع) عزیز و فداکار است که بزر‌گ‌ترین مبارزان جهان درس آزادگی و عزّت را از او می‌آموزند و در مبارزات ضد استعماری خود، از او دنباله‌روی می‌کنند. به گفته علامه سیّد اسماعیل بلخی: «امروز خدا و رسولش منکر دارد؛ امّا امام حسین منکر ندارد.»

شعار محوری و اصلی امام ‌حسین (ع) و یارانش در کربلا “هیهات من الذّله” بود. امام با گفتار و عمل خود به بشریت آموخت که یک مسلمان هرگز تن به ذلّت و خواری نمی‌دهد و ذلّت و خواری با مسلمانی قابل جمع نمی‌باشد. درس امام حسین (ع) این است که یک ساعت زندگی با عزّت و آزاد بهتر از صد سال زندگی با ذلّت و در زیر ستم و سازش با زورگویان و ستم‌گران است.

عاشورائیان مرگ با عزّت را زندگی و زندگی با ذلّت را عین مرگ می‌دانستند. یکی از شعارهای امام ‌حسین (ع) در روز عاشورا این بود: «الموت خیرٌ من رکوب العار/ و العار خیر من دخول النّار.» (مرگ از پذیرش ننگ بهتر و ننگ از ورود در آتش سزاوارتر است.)

هم‌چنین در روز عاشورا فرمودند: «این ناکس پسر ناکس مرا به پذیرش یکی از دوکار ناچار کرده است؛ یا شمشیر کشیدن و کشته‌شدن و یا پذیرش ذلّت. ذلّت از خاندان ما به دور است. هیهات که ذلّت و زبونی را اختیار کنم؛ نه خدا به ذلت من راضی است، نه رسول خدا و نه مؤمنان و نه دامن‌های پاکی که مرا تربیت کرده‌اند. مردان غیرت‌مند و آزاده، کشته‌شدن را بر پیروی از انسان‌های پست ترجیح می‌دهند.»
در جای دیگری می‌فرمایند: «و الله لا اعطیکم بیدی اعطاء الذلیل و لا افرّ فرار العبید.» (به خدا سوگند همانند افراد فرومایه تسلیم شما نمی‌شوم و مانند بردگان فرار نیز نمی‌کنم.)

امام حسین(ع) به ما ‌آموخت که در برابر غیرخدا عزیز و سربلند باشیم و تنها در پیشگاه خدا متواضع باشیم؛ چنان‌که می‌فرمایند: «فانّی لا اری الموت الاّ سعاده ولا الحیاه مع الظالمین الاّ برما.» (من در چنین محیط ذلّت‌باری، مرگ را جز سعادت و زندگی با این ستمگران را جز رنج و نکبت نمی‌دانم.)

سید اسحاق شجاعی