از تقابل تا تعامل آمریکا و روسیه

ایالات متحده‌آمریکا درتازه ترین‌موضعگیری‌خود در قبال افعانستان، از«سازوکار تولید فشار» برای ایجاد یک حکومت همه‌شمول درافغانستان یادکرده و گفته است: «برای انتقال قدرت از طالبان به یک‌ حکومت فراگیر و همه شمول با تمام قوت از بزارهای‌اقتصادی ودیپلماتیک کار خواهد گرفت».

این‌خبردرآستانه برگزاری یک جلسه بزرگ درمسکو باحضور کشورهای روسیه، چین، هند وایران با اشتراک شماری از رهبران مخالف طالبان تحت عنوان”فورمت مسکو” برای ایجاد حکومت همه‌ شمول، اعلام می‌شود که درآن از طالبان دعوت نشده است.

دوازده ماه ازخروج آمریکا می‌گذرد وطالبان همچنان بر سلطه شان‌ بعنوان‌ حکومت همه شمول پا فشاری میکند، به هیچ تعهدی پایبند نیست و هبچ طرفی را هم به رسمیت نمی شناسد، ایا حرکت های همزمان دو قدرت درشبه قاره هند مخصوصا افغانستان برای ایجاد تغییر وضعیت کنونی افغانستان راه افتاده است یا اساسا یک بازی جدید برای بدست آوردن مشروعیت طالبان است؟

۱) هم آمریکا فهمیده است که‌از سوی طالبان روی دست خورده و هم روسیه متوجه شده است که طالبان آنها را فریب داده است؛ هردو کشوربصورت رسمی شرایط موجود در افغانستان رابستر ساز رشد روزافزون افراطیون وتهدید منطقه، قلمداد کرده اند اما هیچ کدام تا کنون اقدام عملی وجدی را روی دست نگرفته است.

۲) اکثر کارشناسان وناظرین اوضاع کنونی افغانستان و جهان به اتفاق‌نظر اذعان‌ دارند تارویکرد کشور پاکستان بعنوان پدرخوانده‌های طالبان‌در مواجه با رویکرد این کشور نسبت به افغانستان تغییر نکند، چشم انداز تغییر درعملکرد طالبان غیرممکن به نظر می رسد؛ از آنطرف هم آمریکا به پاکستان بعنوان متحد استراتژیکی خود می‌بیند و سخت است باور کنیم که پاکستان را زیر فشار قرار دهد و هم چین وروسیه پاکستان رابعنوان سکوی‌ اقتصادیشان درمنطقه برگزیده وحاضر نیستند بخاطر افغانستان زیر فشار قرار دهند.

۳) تحولات‌ حوزه بالکان وقفقاز برای هردو کشور هزینه های سنگین وجبران ناپذیری را برجا گذاشته است؛ این تحولات ازیکسو افعانستان رابه فراموشی سوق داد و دست طالبان را برای‌ سرکوب مردم افغانستان باز گذاشت و هم فرصت لانه سازی‌گروه های القاعده، داعش و…را در افغانستان فراهم ساخت؛ به نظر می رسد جوانب مختلف شاید به این باور رسیده باشند که اگر اقدامی‌ انجام ندهند، کنترل از دست شان خارج خواهد شد.

۴)روسیه نگران رشد افراطیون وناامن شدن آسیایی میانه بعنوان متحدین سنتی خود هست وخوب میداند با رها سازی افغانستان به‌چنگ تروریسم، تهدیدات جدی‌ متوجه شان گردیده واگر سریع وارد عمل نشود ناگزیر با داعش درجاده های مسکو، تاشکند و …بجنگد وهم چین‌نگران آیغورها است؛ آمریکا اما تشویش فربه شدن القاعده را دارد که از سوی حقانی ها در افغانستان حمایت می‌شوند.

۵) حلقه مفقوده و فراموش شده، مردم بی دفاع افعانستان است که‌مانند توپ فوتبال در زمین نا هموار و کشنده خود دست‌ به دست می‌شوند؛ نهادهای بین المللی و مدافع حقوق بشری اما از اتخاذ سیاست چماق و هویج جوانب مختلف افغانستان انتقاد کرده و این کشورها را مسئول درجه اول چنین وضعیت می‌دانند، بدون شک تداوم چنین سیاستی در دراز مدت برای این دوکشور و کشور های زیادی‌ هزینه های سنگینی برجا خواهد گذاشت.

۶) همزمانی‌ این‌حرکت (اعلامیه وزارت خارجه آمریکا، جلسه مسکو) “بیم و امید” رامیان مردم افغانستان وحلقات ناظر افزایش داده است؛ آنچه مسلم است استقرار گروه های تندرو و حضور روز افزون تروریست های جهانی در افغانستان بعنوان خانه امن‌ است و خطر بروز جنگ شدید تری را در منطقه‌ شعله ورساخته است که‌درصورت بروز آن، تر وخشک در منطقه خواهند سوخت.

احمد بصیر بیگزاد