آمر و امیر

احمد شاه مسعود و گلبدین حکمتیار هم رقیب بودند و هم علیه دشمن مشترک جنگ کردند؛ یکی آمر بود و دیگری امیر؛ اما در نهایت هر دو، راه متفاوتی را پیمود.

مسعود از آزادی، از عدالت، از برابری، از دموکراسی از صلح، از تساهل، از افغانستان خانه مشترک همه، از زشتی وابستگی سخن گفت و به رغم کاستی‌ها در کارنامه‌اش، در این باره تلاش کرد و در آخر در این راه جان داد. به این خاطر است که در ورای مرزها نیز از او به نیکی یاد می‌شود و در فرانسه، در مهد دموکراسی، آزادی‌خواهی و حقوق بشر مکانی به نام او نام‌گذاری می‌شود و این رویداد بزرگ است.

اما حکمتیار از جنگ، از خشونت، از افراط‌گرایی از تحقیر دیگران سخن گفت و تا توانست نفرت‌پراکنی قومی، مذهبی و طائفه‌ای به راه انداخت. یک روز علیه آمریکا موضع گرفت تا ایران را خشنود کند. روز دیکر ایران را بزرگ‌ترین مشکل در جهان و منطقه توصیف کرد تا آمریکا و متحدانش را خشنود کند. یک روز از مشرب فکری اخوانی سخن گفت و روز دیکر باورهای و ادبیات داعشی را به کار بست و در هیبت البغدادی ظاهر شد؛ اما در یک مورد موضع ثابت داشت. این‌که او هیچ‌گاه در برابر مداخلات عریان پاکستان در افغانستان موًضع نگرفت و سخنی نگفت که مقامات پاکستان نا خشنود گردند.

هنوز برای امیر فرصت است که اشتباه‌های گذشته را بپذیرد، تعصب را کنار بگذارد و از صلح، آشتی‌، آزادی، برابری، تساهل و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز سخن بگوید و در این راه صادقانه تلاش نماید. در غیر این صورت تاریخ هیچ‌گاه از او به نیکی یاد نخواهد کرد و او به عنوان کنش‌گر سیاسی ناموفق؛ اما ویرانگر، متعصب، جاه‌‌طلب، چند چهره و سرشار از باورهای نفرت‌زا ثبت تاریخ خواهد شد.

دکتر سید جواد سجادی