ردپای ترامپ در بحران قطر

مرگ ملک عبدالله و جانشینی ملک سلمان به جای او به عنوان پادشاه عربستان را باید نقطه آغازی بر برخی تحولات و رویکردهای جدید ریاض در داخل و حتی در منطقه بحرانی خاورمیانه تلقی کرد. تغییرات اساسی در سیستم توزیع قدرت در این کشور و تشدید رویکرد تقابلی و رقابتی در سطح منطقه‌ای و اقدام به یارگیری در میان کشورهای عربی و اسلامی و … از مهمترین پیامدهای به قدرت رسیدن طیف جدید حاکمیت درعربستان است.

با این تغییرات تشدید سرکوب های شیعیان در مناطق شرقی این کشور در بعد داخلی و تلاش برای مهار نفوذ ایران در منطقه بویژه جوامع عربی و اسلامی و اقدام و مقابله مستقیم و نیابتی با گروههای مقاومت همانند حزب‌الله، حشدالشعبی  و انصارالله در سیاست خارجی سعودیها دارای نمود بارزی شد.

جهت ردیابی و کنکاش ریشه‌های بحران قطر و تلاش ریاض برای مطیع ساختن دوحه، علاوه بر عامل تشدید مواضع منطقه‌ای عربستان برای تبدیل شدن به زمامدار جهان عرب و اسلام و منطقه، از عامل فرامنطقه ‌ای یعنی روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا نباید غفلت کرد. وی که اشتغال را یکی از اولویت‌های اصلی خود در بعد اقتصادی قرار داده است، جذب سرمایه‌های خارجی از کشورهای ثروتمند و صادر کنندگان عمده نفت را در دستور کار قرار داد و اعلام کرد که پولهای پرداخت شده به کشورهای خاورمیانه بابت نفت را به چرخه اقتصاد آمریکا باز خواهد گرداند. بلومبرگ در گزارشی می نویسد:«وزیران دفاع آمریکا و قطر قراردادی برای فروش ۱۲ میلیارد دلار جنگنده اف۱۵امضا کرده اند. وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که با این قرارداد قطر توانایی فوق العاده ای در زمینه نظامی می دهد.»

جهت تحلیل ریشه های بحران در منطقه و واکاوی علل تشدید آنها باید رابطه مستقیمی میان روی کار آمدن  رهبران جدید عربستان و آمریکا برقرار کرد. چرخش چرخ اقتصاد و بویژه تولید و فروش تسلیحات کشوری مانند آمریکا نیازمند بروز و گسترش و تعمیق و نیز استمرار بحران در منطقه ‌ای مانند خاورمیانه و بویژه از سوی کشوری ثروتمند همچون عربستان است و متقابلا نیز ریاض جهت تحقق سیاست های خود در راستای مهار رقیب ایدئولوژیک خود یعنی ایران و تضعیف محور مقاومت علاوه بر اینکه به پشتیبانی تسلیحاتی واشنگتن نیاز دارد، بلکه جهت عدم مواجهه جدی با موانع در مجامع بین‌المللی نیازمند حمایت سیاسی آن و یا حداقل عدم مخالفت با سیاستهای تهاجمی خود از سوی آمریکا خواهد بود چرا که کسب رضایت و همراهی واشنگتن به معنی چراغ سبز و هموار کننده راه سعودی ها خواهد بود.