همه چیز نباید تغییر کند و نمى شود تغییر کند. البته نه به این معنى که از قِبَلِ محافظه کارى و به نام محافظه کارى، افرادی تملق و چاپلوسى کنند و با اخلاق محافظه کارى مفرط، زندگى شان را تامین کنند و در خدمت قدرت و حکومت و توجیه عمل حلقه فساد و خیانت بمانند.
پاکستان اگرچه به تمویل و تجهیز و حمایت از طالبان در افغانستان و پیش برد جنگ نیابتی متهم است، اما این نکته را هم خوب درک کرده است که افغانستان بی ثبات و ناآرام بدون شک سبب نفوذ جنگ و ناآرامی به پاکستان خواهد شد.
با مطالعه تمام جوانب قضیه جنگ یازده روزه و ارزیابی دستاوردها و پیامدهای دوجانبه، می توان ادعا کرد که جنگ اخیر، بیش از آنکه به نبردهای قبلی حماس و اسرائیل شبیه باشد، به جنگ ۳۳ روزە حزب الله و اسرائیل شباهت دارد که در آن اسرائیل بیشتر در مظان ناکامی و شکست قرار گرفت.
این قدر که ما انرژی خود را برجنبه های منفی، از جمله نفرت پراکنی متمرکز و به مصرف می رسانیم، اگر آن را در مسیر مدیریت سالم و پیش بینی و پیشگیری قضایا هدایت کنیم قطعا وضعیت ما اینگونه رنج آور نبود.
داعش شاخه خراسان در معرض نابودی بود اما به کمک سازمان استخبارات پاکستان(آی اس آی) دوباره احیاء شد. با تکمیل روند خروج کامل نیروهای امریکایی و خارجی از افغانستان، داعش شاخه خراسان که مورد حمایت آی اس آی پاکستان است، کشنده تر از قبل می شود. حمله ۸ می ۲۰۲۱ در کابل به خوبی نشان می دهد که تهدید ناشی از داعش یک بار دیگر احیا شده است.
عقب‌نشینی‌های پی‌در‌پی تاکتیکی قرائن روشنی است بر این که اشرف غنی قصدش تحویل تسلیحات سنگین و اهرم‌های قدرت به طالبان است.
کنفرانس استانبول می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در وضعیت افغانستان بعد از خروج نیروهای امریکایی داشته باشد به نحوی که با دستیابی به مصالحه‌ای قابل قبول بین تمام طرف‌های افغانی و به خصوص طالبان، این نشست می تواند نظامی جدید بدون جنگ و خونریزی در این کشور ایجاد کند.
قرار است شورای عالی دولت توسط چهره های تکراری، ناکام، بی برنامه، عامل بحران و فاقد تحلیل از تحولات داخلی و بین المللی تشکیل شود.
نظام فدرالی برای کشورهای چند قومی و چند زبانه یک نظام اداری خوب است ولی برقراری آن پیش شرط هایی دارد که بدون آن فدرالیسم در افغانستان کنونی ادامه جنگ و خشونت و زیر یوغ رهبران کاریزماتیک ولی کم سواد سیاسی برویم و دیگه کس نتواند جلو جنگهای قومی متعدد را بگیرد.
افغانستان به دلایلی که برشمردم فرصت نیافته است که به صورت جدّی و برنامه‌ریزی شده به مولانا بپردازد و از اندیشه‌های انسانی و الهی مولانا سود ببرد. مردمی که از اندیشه‌های گوارا و جان‌بخش مولانا بنوشند گرفتار جنگهای طولانی، کینه، تعصّب، تفرقه و تندروی نمی‌شوند.