این تفکر است که عزت یا خفت می‌بخشد

در هر کشوری، سیاست و حکومت در حقیقت آیینه تفکر، فرهنگ، فهم، شعور، سطح آگاهی و آموزش جامعه است و آن‌ها را بازتاب می‌دهد. این‌که چه نوع حکومتی با چه ماهیتی، با چه تفکری، بر مردم حکومت می‌کند و چه سیاستی را اعمال می‌کند، ریشه‌ در تفکر و سطح آگاهی مردم دارد.
اگر مردم، در مورد سیاست و حکومت خود را دارای حق ذاتی بدانند و بفهمند که اساسا قدرت تنها متعلق به مردم است و حکومت از اراده آن‌ها ناشی می‌شود؛ در این فرض در حقیقت مردم خود به صورت جمعی و غیر مستقیم حاکم است؛ چرا که حکومت تنها با خواست مردم ایجاد می‌شود، از اراده آن‌ها، مشروعیت می‌گیرد و رضایت مردم در کارکرد حکومت شرط است. در نتیجه، حکومت چیزی بیش از نماینده و وکیل مردم نیست. چنین مردمی، همیشه عزیز، ثروت‌‌مند، خلاق و مبتکر خواهند بود.
در مقابل اگر مردمی، حکومت و سیاست را متعلق به نیروی جدای از اراده خود بدانند و بر این تصور باشند که در مورد حکومت رضایت و مطالبات مردم هیچ نقشی ندارد و حکومت به مثابه‌ی قبایی است که از پیش دوخته شده است، و تنها مولوی‌ها و افرادی با آموختن محدود دانش مذهبی، حدود و ثغور و چگونگی آن را می‌فهند و دیگران اگر در این زمینه ورود کنند، دین و آخرت خود را می‌بازند؛ به صورت قطع، نتیجه‌ی چنین پنداری، چیزی جز بردگی و بارکشی نیست. بدون شک، چنین مردمی، نسل اندر نسل، همیشه منفعل، گدا، گشنه، صدقه‌خور، ذلیل، درگیر منازعات بی‌حاصل و آواره خواهد بود، مگر این‌که خود را از این جهالت ستبر، برهانند.
بنابراین، این نحوه تفکر، سطح‌ آ‌گاهی، و عمل‌کرد ما است که بر ما عزت یا خفت می‌بخشد و در عین‌حال برای ما حکومت پاسخ‌گو به ارمغان می‌آورد یا حکومت خودکامه تحمیل می‌کند.

دکتر سید جواد سجادی